{"id":6039,"date":"2014-12-02T09:00:00","date_gmt":"2014-12-02T08:00:00","guid":{"rendered":"http:\/www.nik.nl\/chanoeka-geschiedenis-aansteken-instructies-gebruiken-lees-verder-artikelen-vraagantwoorden\/"},"modified":"2014-12-22T12:24:11","modified_gmt":"2014-12-22T11:24:11","slug":"chanoeka-geschiedenis-aansteken-instructies-gebruiken-lees-verder-artikelen-vraagantwoorden","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/www.nik.nl\/joodse-feest-treurdagen\/chanoeka-geschiedenis-aansteken-instructies-gebruiken-lees-verder-artikelen-vraagantwoorden\/","title":{"rendered":"Chanoeka: geschiedenis, aansteken, instructies, gebruiken, lees verder-artikelen; vraag\/antwoorden"},"content":{"rendered":"

Chanoeka is het feest van de inwijding van de Tempel. Het wordt gevierd ter herinnering aan de heugelijke dag dat de Makkabee\u00ebn de Tempel in Jeruzalem opnieuw inwijdden, nadat zij de Syri\u00ebrs verslagen hadden, in het jaar 165 voor de gewone jaartelling.<\/p>\n

De koning van Syri\u00eb, Antiochus IV Epiphanes, verbood alles wat niet paste in de Griekse cultuur. Het was verboden Sjabbat te vieren, besnijdenissen uit te voeren en Tora-onderwijs te volgen. De Makkabee\u00ebn kwamen hiertegen in opstand en na een paar jaar van strijd kon de Tempel weer opnieuw worden ingewijd. Maar voor deze herinwijding had men olie nodig. De menora (zevenarmige tempelkandelaar) moest ontstoken worden. Volgens het verhaal konden de joden slechts \u00e9\u00e9n kruikje bruikbare olie vinden, genoeg om de menora \u00e9\u00e9n dag te laten branden. Door een wonder brandde de menora echter acht dagen lang. En het kostte acht dagen om nieuwe, reine olijfolie te persen.<\/p>\n

Na de verwoesting van de Tempel in het jaar 70 van de gewone jaartelling bleef Chanoeka als lichtfeest gehandhaafd. Chanoeka is het feest van het behoud van de eigen, joodse identiteit. Thuis wordt acht dagen lang een lichtje aangestoken, elke dag eentje meer. De kaarsjes worden aangestoken met behulp van een extra lichtje, de sjammasj (dienaar). Uiteindelijk staan er acht kaarsjes, plus de sjammasj, in de chanoekia, een negenarmige kandelaar die alleen tijdens Chanoeka wordt gebruikt.<\/p>\n

De Chanoekia – aansteekinstructies
\n<\/strong>Chanoeka vieren we acht dagen. Het meest in het oog springende van Chanoeka is natuurlijk het aansteken van de chanoekia, de menora – kandelaar waarin we ieder van de acht avonden Chanoeka een kaarsje meer plaatsen en waarin er een extra kaars staat, de sjammasj, die als aansteker fungeert.
\nBehalve op vrijdagavond steken we thuis de chanoekia aan zodra het \u2018nacht\u2019 is. Wie om die tijd nog niet thuis is, kan de chanoekia ook later – bij thuiskomst – aansteken. De kaarsjes of de olie in de chanoekia moet(en) minstens een half uur ‘in nacht’ branden. Alle werkzaamheden zijn op Chanoeka toegestaan. Wel bestaat de gewoonte geen huishoudelijk werk te verrichten zolang de chanoekia-lichten (de voorgeschreven tijd) branden.<\/p>\n

Op vrijdagavond steken we de kaarsjes op de vooravond van sjabbat aan. Let er daarom op dat de Chanoeka-kaarsen op vrijdagavond extra lang zijn. Omdat op vrijdagavond eerst de chanoekia wordt aangestoken en vervolgens de sjabbatkaarsen, maar het daarna nog een uur duurt voordat het \u2018nacht\u2019 is. Zij moeten dus minstens anderhalf uur branden: een uur voor nacht en een half uur na nacht. Het begin van sjabbat is dus altijd eerder dan het tijdstip van \u2018nacht\u2019. Op zaterdagavond maken we thuis eerst hawdala over wijn, kaars en kruiden en ontsteken daarna de kaarsjes van de chanoekia.<\/p>\n

De chanoekia of menora
\n<\/strong>\"\"<\/a>a. De kaarsen moeten op \u00e9\u00e9n rechte lijn staan, zowel horizontaal als verticaal gezien.
\nDe chanoekia mag niet lager staan dan 30 centimeter van de vloer en bij voorkeur niet hoger dan 1 meter.
\nb. Sommigen zetten de chanoekia voor het raam om bekendheid aan het wonder van Chanoeka te geven. Anderen plaatsen de chanoekia links in de deuropening, tegenover de mezoeza.
\nc. Hoewel u voor het licht van de chanoekia kaarsen en allerlei soorten olie mag gebruiken, vervult u de mitswa op zijn mooist wanneer u met olijfolie aansteekt. Het kruikje waarmee het wonder geschiedde bevatte immers olijfolie.
\nd. De lichten van de chanoekia moeten minstens een half uur \u2018in nacht\u2019 branden. Met ‘in nacht’ wordt bedoeld: na het voor die avond bepaalde tijdstip van zonsondergang (zoals vermeld in de Loeach).
\ne. Het is niet toegestaan om van het licht van de chanoekia op welke wijze dan ook gebruik te maken. Daarom ook worden de lichten met een aparte kaars de sjammasj, aangestoken.<\/p>\n

Het aansteken van de lichtjes<\/strong>
\n– U zet de kaarsen klaar, aan de rechter kant van de chanoekia, van rechts naar links.
\n– Behalve op vrijdagavond wordt elke avond \u2018met nacht\u2019 aangestoken, of zo snel mogelijk daarna na thuiskomst.
\n– U mag eventueel al direct na zonsondergang aansteken (behalve uiteraard op sjabbat).<\/p>\n

Twee berachot<\/strong>
\nV\u00f3\u00f3r het aansteken van de chanoekia maken we twee berachot. De eerste avond zijn het drie berachot.<\/p>\n

I. \u2018Baroech atta Adon-naj Ello-heenoe m\u00e8lech ha\u2019olam asjer kide\u2019sjanoe bemits\u2019wotaw we\u2019tsiwanoe lahadliek neer sjel chanoeka.’
\nII. Baroech atta Ado-naj Ello-heenoe m\u00e8lech ha\u2019olam sj\u00e8\u2019asa nisiem la\u2019awoteenoe bajamiem haheem bazeman haz\u00e8.\u2019
\n
\nEerste keer ook ‘sjehechejanoe’<\/strong>
\nOp de eerste avond Chanoeka (en als je het de eerste avond niet hebt gezegd bij het aansteken of niet hebt aangestoken, op de tweede avond, en als je het de tweede avond niet hebt gezegd bij het aansteken of niet hebt aangestoken, op de derde avond, enz.) zegt men tevens de volgende beracha:
\nIII. \u2018Baroech atta Ado-naj Ello-heenoe m\u00e8lech ha\u2019olam sj\u00e8h\u00e8ch\u00e8janoe wekiejemanoe wehigie\u2019anoe lazeman haz\u00e8.\u2019
\nVervolgens steekt u de kaarsen aan, van links naar rechts.<\/p>\n

Na het aansteken<\/strong> van het eerste lichtje volgt het zeggen van Haneerot Halaloe:
\n\u2018Haneerot halaloe anachnoe madlikiem al hanisiem we\u2019al hatesjoe\u2019ot we\u2019al hanifla\u2019ot sj\u00e8\u2019asieta la\u2019awoteenoe al jedee kohan\u00e8cha hake\u2019dosjiem.
\nWechol sjemonat jemee chanoeka haneerot halaloe kodesj we\u2019een lanoe resjoet lehisjtameesj bahem ella lir\u2019otam bilwad kedee lehodot lesjimcha al nis\u00e8cha we\u2019al jesjoe\u2019at\u00e8cha we\u2019al nifle\u2019ot\u00e8cha.\u2019
\n<\/em>
\nDan het zingen van het Ma\u2019oz Tsoer. Print de tekst van Maoz Tsoer fonetisch op 1 bladzijde uit.<\/p>\n

De extra\u2019s van Chanoeka<\/span><\/strong> zijn:
\na. het aansteken van de chanoekia;
\nb. het zeggen van Al Hanissim in het bensjen en in de sjemon\u00e8 esree;
\nc. het zeggen van heel Halleel in het ochtendgebed;
\nd. het alle dagen van Chanoeka laaienen van een speciale parasja uit de Tora.<\/p>\n

Chanoeka kent enkele eigen gewoonten
\n<\/strong>a. extra veel geld geven voor tsedaka (geven aan liefdadigheid);
\nb. kinderen krijgen cadeautjes en\/of Chanoeka-geld;
\nc. er wordt gespeeld met een tolletje, de sewiewon-trendel;
\nd. speciale Chanoeka-gerechten worden gegegeten zoals latkes en soefganiot.<\/p>\n

Sjabbat-Chanoeka
\n<\/strong>a. Vrijdagmiddag, kort voor het begin van sjabbat (ca. 16.10 uur), worden de chanoekia-lichten aangestoken. Daarna steekt de vrouw des huizes de sjabbat-kaarsen aan.
\nb. Houd er rekening mee dat de\u00a0chanoekia tot een half uur \u2018na nacht\u2019 moet blijven branden. Gebruik derhalve grotere kaarsen of meer olie.
\nc. De menora mag tot na sjabbat, zaterdagavond, niet worden verplaatst.
\nd. Uitgaande sjabbat, zaterdagavond, wordt thuis eerst hawdala gemaakt, daarna wordt de\u00a0chanoekia aangestoken.
\n[Bovenstaande deels ontleend aan de Jad Achat-folder die destijds door rabbijn I. Vorst tot stand is gekomen.]
\n<\/span>
\nLees verder:<\/p>\n

Chanoeka-voorschriften in de Kitsoer Sjoelchan Aroech (Nederlands en Hebreeuws)<\/span><\/strong><\/a>\u00a0<\/strong><\/p>\n

Chanoeka, inwijdingsfeest<\/a><\/p>\n

Chanoeka is weer akelig actueel<\/a><\/p>\n

Religieuze en menslievende continu\u00efteit<\/a><\/p>\n

Is Chanoeka een spiritueel feest van licht of gaat het ook om de Joodse zelfstandigheid en de verdrijving van vreemde heersers?<\/a><\/p>\n

Chanoeka in Den Haag<\/a><\/p>\n

Chanoeka herdenkt de herinwijding van de Tempel in Jeruzalem. Was daar dan ooit een tempel?<\/a><\/p>\n

Waarin onderscheidt Chanoeka zich van andere gebeurtenissen?<\/a><\/p>\n

Waarom Chanoeka zo lang duurt …<\/a><\/p>\n

Chanoeka is ingesteld door de rabbinale geleerden. Hoe verhoudt zich dat tot het Tora-gebod dat aan de verplichtingen van de Tora niet mag worden toegevoegd of afgenomen?<\/a><\/p>\n

Wanneer zegt men \u2018Hanerot halaloe\u2019?<\/a><\/p>\n

Uit hoeveel woorden bestaat \u2018Hanerot halaloe\u2019?<\/a><\/p>\n

Hoeveel coupletten heeft Ma\u2019oz Tsoer?<\/a><\/p>\n

Maoz Tsoer<\/a>\u00a0– de tekst in het fonetisch\u00a0NIEUW !<\/span><\/p>\n

De vier letters op de sewiwon, waar staan ze voor?<\/a>
\n<\/a><\/p>\n

Licht versus duisternis<\/a><\/p>\n

Moet ieder voor zich aansteken? Een of meer Chanoekiot per gezin?<\/a><\/p>\n

Lichten in uw voorhoven<\/a><\/p>\n

De eerste Chanoeka-dag was toch geen wonder?<\/a><\/p>\n

Toevoegen aan spiritualiteit, ook na acht kaarsjes<\/a><\/p>\n

Zeven, acht of negen armen?<\/a><\/p>\n

Mie jemaleel, klik op de kaarsjes<\/a><\/p>\n

Jeled.net, Chanoeka voor kinderen: verhalen, spelen, kleurplaten<\/a> tip!<\/span><\/em><\/p>\n

Chanoeka – mijn mijmering<\/a><\/p>\n

Chanoeka: aansteken is de mitswa!<\/a><\/p>\n

Chanoeka: een les in omgaan met de diaspora.<\/a><\/p>\n

Chanoeka-cadeautjes: imitatie of echt Joods?<\/a><\/p>\n

De stille lichtjes hebben diepe gronden.<\/a><\/p>\n

Put your hands in the air for Hanukah<\/a> – rap!<\/span><\/em><\/span><\/p>\n

Amerikaanse soldaten vieren Chanoeka in Bagdad, 2006<\/a> Filmpje<\/span><\/em><\/span><\/p>\n

Eerste avond Chanoeka in een van de laatste (?) diensten in Cairo’s enige synagoge<\/a>, dec. 2006. Filmpje<\/em><\/span><\/p>\n

Kosher boy viert Chanoeka,<\/a> filmpje rap!<\/span><\/em><\/span><\/p>\n

Hoe steek je de kaarsen aan in de juiste volgorde<\/a>. filmpje<\/em>
\n<\/span><\/p>\n

Chanoeka 5769, de regels van het dam-spel.<\/a><\/span><\/span><\/p>\n

Ze lachen zo aardig die Chanoekalichtjes.<\/a> Clara Asscher-Pinkhof’s kinder-klassieker, gezongen door S. Vorst. <\/span>Filmpje<\/em><\/span><\/span><\/p>\n

Chanoeka 5770- Veel wijsheid om te beseffen dat we niet alles kunnen vatten!<\/a><\/span><\/span><\/p>\n

Wat is het verschil tussen een Joodse kandelaar met acht en met negen kaarsenhouders?<\/a> En is het een Menora of Chanoekia?<\/p>\n

Yeshiva University Candelight The Maccabeats<\/a>\u00a0liedje \/ filmpje<\/em><\/p>\n

Amersfoortse rabbijnenkindertjes vertellen over Chanoeka<\/a><\/p>\n

Sjnee Zetiem<\/a>, extra ingelast gezongen gedicht in de ochtenddienst van Sjabbat Chanoeka; Nederlandse melodie, Groninger arrangement, afkomstig van de Groningse oppervoorzanger Juda Vleeschouwer; uitgevoerd door Daniel Coltof met mannenkwartet, 2011.<\/p>\n

Het Technion in Israel is de technische universiteit in Haifa. Vier studenten slagen er in door middel van een soort dominosteentjes-race opstelling de Chanoekia aan te steken.\u00a0Filmpje<\/a>!<\/em><\/p>\n

Chanoeka-feest is immaterieel Nederlands erfgoed<\/a><\/p>\n

NIK-bestuurder: wij konden weer zijn die wij waren en altijd willen zijn<\/a><\/p>\n

Rabbijn Evers: Chanoeka overwint de spirituele crisis<\/a><\/p>\n

Speciale Chanoeka-message voor Joods Nederland van Lord Jonathan Sacks, oud-Opperrabbijn van Groot-Brittanni\u00eb<\/a><\/p>\n

NIK-voorzitter: Chanoeka is het feest van het licht en van Joodse zelfstandigheid<\/a><\/p>\n

Opperrabbijn Jacobs: waarom wordt de oorlog verzwegen en het kruikje vermeld?<\/a><\/p>\n

Wanneer vond het wonder van Chanoeka plaats?<\/a><\/p>\n

Waarom duurt Chanoeka acht dagen?<\/a><\/p>\n

De bronnen van de Chanoekageschiedenis<\/a><\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Chanoeka is het feest van de inwijding van de Tempel. Het wordt gevierd ter herinnering aan de heugelijke dag dat de Makkabee\u00ebn de Tempel in Jeruzalem opnieuw inwijdden, nadat zij de Syri\u00ebrs verslagen hadden, in het jaar 165 voor de … Lees verder →<\/span><\/a><\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":0,"parent":6002,"menu_order":0,"comment_status":"closed","ping_status":"open","template":"","meta":{"ngg_post_thumbnail":0,"_mi_skip_tracking":false},"yoast_head":"\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n