{"id":12926,"date":"2013-06-17T14:31:45","date_gmt":"2013-06-17T12:31:45","guid":{"rendered":"http:\/\/www.nik.nl\/?p=12926"},"modified":"2020-12-10T12:22:05","modified_gmt":"2020-12-10T11:22:05","slug":"nederlandse-sjoel-op-java-afgebroken","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.nik.nl\/2013\/06\/nederlandse-sjoel-op-java-afgebroken\/","title":{"rendered":"Nederlandse sjoel op Java afgebroken"},"content":{"rendered":"

\"\"<\/a>De enige overgebleven sjoel van het Indonesische eiland Java, is door vandalen verwoest. Het gebouw stamt nog uit de Nederlands-koloniale tijd. Dicht tegen het gebouw aan stond een met spiegelglas opgetrokken modern kantoorpand.<\/strong>
\nHet gebouw in het zaken-district van de miljoenenstad Surabaya was reeds lang niet meer in gebruik. Sindsdien was de verantwoordelijkheid voor het gebouw in handen van het Bureau voor Toerisme van Surabaya. In januari 2009 werd het gebouw door islamitische hardliners verzegeld. Kort daarna, op 16 april 2009, werd het Joodse bedehuis aangewezen als monumentaal erfgoed. Die aanwijzing heeft het gebouw niet voor de ondergang kunnen behoeden.<\/strong><\/p>\n

Waarschijnlijk is de verwoesting in mei van dit jaar gebeurd.\u00a0Volgens een ambtenaar in Surabaya, Sachiroel Alim Anwar, zou het kunnen dat de eigenaar het gebouwtje had verkocht en dat de oorspronkelijke eigenaar of de nieuwe eigenaar het nu heeft laten slopen, zonder acht te slaan op de beschermd monument-status.<\/p>\n

\"Surabaya<\/a>Het gebouwtje was in Nederlands-koloniale stijl opgetrokken. Uiterlijk zag het er nauwelijks uit als een sjoel. Alleen de mezoeza en twee Magen David-afbeeldingen op de deuren, illustreerden dat het hier om een joods gebedshuis ging.<\/p>\n

Sinds 1923
\n<\/strong>In de Sumatra Post bericht een correspondent over de oprichting van een Joodse Gemeente in Batavia (het huidige Jakarta). Dat was in 1917. \u00a0De door de gouverneur-generaal goedgekeurde statuten van een vereniging Isra\u00eblietische Gemeente Soerabaja dateren van 1923. Bestuurders waren in die tijd Mr Isidore Hen (Landraad-voorzitter op midden-Java), S. Biet jr. en in Soerabaja woonde J.L. Kiek. In 1925 schreef een Mr H. (Mr Isidore Hen?) in een Indische krant dat de grote banken en scheepvaartmaatschappijen geen Joodse employees wilden uitzenden naar Nederlands-Indi\u00eb. Dit verklaart mogelijk waarom het uiteindelijk niet-Nederlandse Joden zijn die in Surabaya een synagoge oprichten. Wel waren er Joden onder de uitgezonden militairen, onderwijzers en ander Nederlands overheidspersoneel.<\/p>\n

Volgens een bericht in een Nederlands-Indische krant uit 1925 is in dat jaar de synagoge tot stand gekomen. Dit gebeurde door Sefardische Joden die zich vanuit onder meer Irak en Singapore in Surabaya hadden gevestigd. Ook werd er toen een godsdienstleraar uit Singapore aangetrokken die onderwijs gaf, als sjocheet en moheel fungeerde. “Van samenwerking met de Nederlandse Isra\u00eblieten willen zij over het algemeen niet weten, omdat deze het met de godsdienst niet zo nauw nemen. Natuurlijk zijn de Nederlandse Isra\u00eblieten welkom bij de godsdienstoefeningen, maar tot het bekleden van een kerkelijk ambt zullen zij alleen dan toegelaten worden wanneer zij Sabbath en feestdagen en spijswetten in alle consequenties in ere willen houden.” De Gemeente zou op dat moment zo’n vijftig leden waaronder vijf kinderen tellen. De meeste Nederlandse inwoners stuurden hun kinderen naar Nederland terug om daar te worden geschoold en opgevoed.<\/p>\n

Gesloopt
\n<\/strong>Volgens andere berichten was het nu gesloopte gebouw oorspronkelijk een dokterswoning en later, rond 1950 toen de gemeente een opbloei doormaakte, aangekocht om als synagoge te dienen. Die opbloei duurde nog tot eind jaren ’60. Toen trokken de meeste, overwegend Sefardisch-Iraakse, Joden weg. De weinige en laatste Nederlandse Joden waren bij de onafhankelijkheid van Indonesi\u00eb in 1948 vertrokken. In juni 2010 was het gebouw doelwit van protesterende moslims die zich op het gebouw stortten na de Gaza Flotilla affaire.<\/p>\n

\"Moslim<\/a>

Een islamitische man vernielt de Aron Hakodesj in de synagoge van Surabaya, juni 2010<\/p><\/div>\n

Joodse vrouw
\n\"Surabaya<\/a><\/strong>Op het terrein van de synagoge woonde sinds 1970 een Joodse vrouw van Irakese afkomst, Rivka Sayers. Slechts zo\u2019n drie gezinnen bezochten sindsdien de sjoel om er Sjabbat en de feestdagen te vieren. In Surabaya is (of was?) ook een Joodse begraafplaats.
\nDe waarschijnlijk nog enige oorspronkelijke synagoge van Indonesi\u00eb bevindt zich nu in Manado op het eiland Sulawesi, in de Nederlands-Indische tijd: Menado op Celebes. In 1939 woonden er nog twee Joodse families te Menado: Wijnberg en Bollegraf. Volgens een rapport uit 2004 van een Amerikaans-Joodse organisatie die zich inzet voor Joodse aanwezigheid in de uiterste uithoeken van de wereld, wordt het bouwwerk beheerd door nazaten van de Bollegraf-familie.<\/p>\n

In 2020 kregen we bericht van Yaakov Baruch\u00a0van de Kahal Kados Shaar HaShamayim, Minahasa \u2013 Indonesia, die ons vertelde dat degenen die vandaag de synagoge runnen afstammelingen zijn van de families Van Beugen en Bollegraaf.<\/p>\n

\"\"<\/a>

Locatie van de gesloopte synagoge in Surabaya
foto: Bert van Willigenburg, Nederlands-Indi\u00eb Onderzoek Tweede Wereldoorlog, mei 2013<\/p><\/div>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

De enige overgebleven sjoel van het Indonesische eiland Java, is door vandalen verwoest. Het gebouw stamt nog uit de Nederlands-koloniale tijd. Dicht tegen het gebouw aan stond een met spiegelglas opgetrokken modern kantoorpand. Het gebouw in het zaken-district van de … Lees verder →<\/span><\/a><\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"ngg_post_thumbnail":0,"_mi_skip_tracking":false},"categories":[19],"tags":[],"yoast_head":"\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n