Op dit thema is de gedachte gebaseerd dat Chanoeka symbool staat voor de overwinning van de Joodse identiteit op externe krachten en de druk waaronder men in de Gola staat. Dan is het vreemd, zo merkt rabbi B. Hecht op, dat het Chanoeka-feest het feest is dat het meest onder invloed is komen te staan van exogene krachten; het Joodse feest dat het meest is aangepast aan de waarden en gebruiken van de hedendaagse niet-Joodse maatschappij.
In het stuk Al Hanissiem dat we op Chanoeka invoegen in de Amieda en in het bensjen, staat: teme’iem bejad tehoriem – Hij plaatste de onreinen in de hand van de reinen. Op Chanoeka markeren we de overwinning van het joodse op het Hellenistische.
Rav Samson Raphael Hirsch (Duitsland, Trennungsorthodoxie, 19e eeuw) wijst er op dat deze feestdag het spirituele behoud van het Joodse volk in de Galoet markeert. Zoals Rabbiner Hirsch zegt: “De onverlichte wegen van Israel worden verlicht door deze boodschap: Het geestelijk licht van Israel zal nooit doven.”
Meer dan wat dan ook, is het de viering van de overwinning van de Tora over iedere andere filosofie en levensbeschouwingen. Chanoeka is de viering van de unieke levenswijze die het Jodendom voorschrijft. Gedachten die juist in tijden dat het Joden niet vrij was de Joodse religie te volgen en te beleven, of een minderheidsrichting vertegenwoordigden temidden van een samenleving met een staatsreligie die zich in de maatschappij nadrukkelijk manifesteerde, zeer tot de verbeelding sprak.
Dan is het wel heel opmerkelijk dat Chanoeka veel invloed heeft ondergaan van de krachten om ons heen in Diaspora. Dit komt alleen al door het feit dat Chanoeka in december valt. Chanoeka in het Joodse feest van cadeautjes en van lichtjes; het valt altijd in december tussen of op twee niet-joodse feesten, een van de pakjes, de ander van de lichtjes. De verwantschap die met die feesten wordt gezocht, is wel vreemd, bezien in het licht van de boodschap van Chanoeka: de overwinning van de Joodse levenswijze op de niet-Joodse levensovertuiging.
