Het NIK beheert Joodse begraafplaatsen in heel Nederland, in plaatsen waar er geen kehilla (Hebreeuws voor: Joodse Gemeente) is die deze taak verricht. Het NIK heeft een consul-beheerder Joodse begraafplaatsen in dienst. De consul ziet toe op het onderhoud en bewaart de contacten met de burgerlijke gemeente waar de betreffende begraafplaats is gesitueerd.
Onze begraafplaatsenconsul-beheerder is de heer Eduard Huisman.
Kijk op Stenen Archief voor een weergave per begraafplaats van de zerken.
Ooit waren er tot in de kleinste plaatsen Joodse Gemeenten. Helaas vond na de Tweede Wereldoorlog een grote opheffings- of samenvoegingsgolf plaats. De oprichting van de Nederlands-Israëlietische Gemeente te Almere in 1997 is de eerste sinds de oprichting en helaas later weer de opheffing van een Joodse Gemeente in Zandvoort in 1923.
De begraafplaatsen van opgeheven gemeenten bestaan nog steeds. Begraafplaatsen staan bij joden in hoog aanzien. De band met het voorgeslacht is erg sterk en daarom blijven joden de graven van gestorven familieleden bezoeken.
Het is een Joodse regel dat begraafplaatsen niet worden geruimd. Daarom vindt men op tal van plaatsen Joodse begraafplaatsen als stille getuigen van uit dat deel van het land verdwenen Joods leven. Het komt nog regelmatig voor dat Joodse afstammelingen van begravenen op deze dodenakkers eveneens aldaar ter aarde besteld willen worden.
PRAKTISCHE ZAKEN TEN AANZIEN VAN JOODSE BEGRAAFPLAATSEN
• De begraafplaatsen welke onder beheer staan van het NIK, zijn particulier terrein. Hiervoor gelden dus ook de wettelijke bepalingen en regels welke van toepassing zijn voor particulier eigendom.
• Joodse begraafplaatsen behoren aan hen die er begraven liggen. De overledenen hebben hier hun eeuwige rustplaats. De begraafplaats heeft een zelfde heiligheid als een synagoge en men gedraagt zich bij bezoek als ware men in een synagoge, dus onder meer:
– heren hebben het hoofd bedekt
– men lope niet over de graven, maar volgt de paden
– de begraafplaats dient niet ter verpozing; dus geen etenswaren, muziek, zitten / leunen op zerken etc.
• Grafzerken op begraafplaatsen in Nederland zijn juridisch eigendom van de grondeigenaar en economisch eigendom van de nabestaanden. In voorkomende gevallen zijn met betrekking tot de vermelde persoonsgegevens de wettelijke bepalingen van toepassing. Publicatie van persoonsgegevens is alleen toegestaan met toestemming van de begraafplaatsbeheerder.
• Publicaties aangaande NIK-begraafplaatsen, in welke vorm dan ook, zijn in overleg met het NIK en alleen na schriftelijke toestemming, toegestaan.
• Joodse begraafplaatsen zijn geopend voor grafbezoek op de daartoe bestemde openingstijden. Indien niet vermeld bij de ingang van de begraafplaats, kan men hieromtrent informeren bij het NIK.
• Op sjabbat en Joodse feestdagen zijn de begraafplaatsen gesloten.
• Bezoek van groepen gebeurt in overleg met het NIK.
Steentje op graf
We zien vaak een steentje op een Joods graf liggen. Het is een Joods gebruik om bij het weggaan van het graf een steentje op het graf te leggen om tot uitdrukking te brengen dat er iemand een bezoek aan het graf heeft gebracht om respect jegens de overledene te tonen (bron: Gesher Hachaim 29; Ta’ame Haminhagim p. 470; Baeir Heitev Orach Chaim 224:8)
Begraafplaats, geen plek voor toerisme en recreatie
De laatste jaren is er een opvallende toename waar te nemen van het zgn. begraafplaatstoerisme, vaak in groepsverband. Waar deze interesse Joodse begraafplaatsen betreft, komt dit in veel gevallen niet overeen met de geldende voorschriften en gebruiken.
In de praktijk gaat een en ander regelmatig gepaard met het nuttigen van spijs en drank (met achterlating van afval), ongewenst gedrag (bijvoorbeeld: spelende kinderen), lopen over graven) en betreding van de begraafplaats op sjabbat (zaterdag) en Joodse feestdagen.
Recreatief bezoek wordt als ongepast beschouwd aan een plek, welke als eeuwige rustplaats dient voor diegenen die er begraven liggen en die slechts hen toekomt.
Vrijwilligers
Op verzoek van diverse organisaties van vrijwilligers wijst het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap sinds 1984 jaarlijks één of meerdere begraafplaatsen aan, waar men onderhoud het meest dringend nodig acht. Op deze wijze is op meer dan vijftig begraafplaatsen herstelwerk verricht. Christenen uit verschillende kerken besteden jaarlijks enkele dagen van hun tijd om onderhoudswerk te verrichten op een joodse begraafplaats. Daarbij worden onder andere grafzerken met water schoongespoten, worden scheefgezakte stenen rechtgezet en het onkruid gewied.
De werkgroep wordt gevormd door christenen die er zich bewust van zijn wat de joden eeuwenlang is aangedaan. Christenen hebben, volgens de organisatie, ’joden gediscrimineerd en onterecht van gruwelijkheden beschuldigd zoals die van rituele moord, hostieschennis en vergiftiging van de drinkwaterbronnen. Het hele joodse volk werd onophoudelijk beladen met het verwijt Jezus van Nazareth vermoord te hebben’.
Voor nadere informatie kunt u terecht bij de consul begraafplaatsen van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap.
The care for over 200 Jewish cemeteries
Jewish cemeteries of no longer existing communities are still there. It is a rule not to close a Jewish cemetery. A Jewish person is laid to rest for eternity or till the ressurection. So, one will find in hundreds of places old Jewish cemeteries, as a silent witness of past Jewish life from that region of the country. It still happens that Jewish descendants of those who used to live in that area want to be buried at the more or less abandoned Jewish cemetery. The NIK cares for these cemeteries in cooperation with the local municipalities.
Lees ook:
De lewaja – de Joodse begrafenis, een korte beschrijving
Het Jodendom propageert begraven in de aarde.
De grafzerk – drievoudige benaming en betekenis
Joodse grafzerkgegevens op internet beschikbaar.
Houten grafzerk geconserveerd
Kijk HIER voor het Stenen Archief, duizenden Joodse grafzerken online, met vertaling, transcriptie en toelichting.
Het inscheuren van de kleding voor de begrafenis.
Eenvoud en gelijkheid sieren de Joodse begraafplaats
