Sinds kort is het Chanoekafeest niet alleen een Joods feest maar behoort het ook tot het immaterieel Nederlands erfgoed. Dit heeft het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed bekend gemaakt.
Om op de lijst van immaterieel erfgoed te komen moet het gaan om ‘cultuur die van generatie op generatie wordt doorgegeven’. Daar kwalificeert Chanoeka natuurlijk voor; het is eeuwenoud. Opmerkelijk genoeg is de aanvraag volgens het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed gedaan door de stichting Joodse Gemeenschap Utrecht. Dit is een piepjonge en ogenschijnlijk weinig actieve organisatie die zich heeft afgescheiden van de inmiddels 200 jaar oude Joodse Gemeente Utrecht.
Het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed kon nog niet uitleggen hoe de erkenning tot stand is gekomen. In ieder geval heeft de erkenning van Chanoeka als immaterieel cultureel erfgoed de weg geopend voor opname op de lijst van andere aanvragen op Joods terrein. De Nederlands-Joodse religiecultuur kent genoeg voorbeelden van gedragingen die in aanmerking komen. Als doe-religie telt het Jodendom zoals het hier al 400 jaar wordt beleefd en onveranderd is gebleven, veel cultuuruitingen die van generatie op generatie worden doorgegeven. Variërend van het eten van Kiecheliech op Poeriem, de Pesach-schoonmaak, matzes en mierik op Pesach zelf, Sederavond, vasten en aanbijten op Jom Kippoer, de wekelijkse Sjabbat-rustdag, de Mezoeza aan de deurpost in en aan Joodse huizen, de strikte scheiding van zuivel- en vleeskost gerechten en ingrediënten, … .
Opname op de lijst leidt wel tot een nieuwe verantwoordelijkheid. Staat een traditie op de Nationale Inventaris dan wordt elke twee jaar van de aanvrager een verslag verwacht over de vorderingen in de uitvoering van het erfgoedzorgplan.
Verbazingwekkend of niet, in ieder geval is de keuze voor Chanoeka een goed verklaarbare start. Het Chanoeka feest accentueert de strijd voor Joodse waarden en de overwinning om die Joodse waarden ook tot uitdrukking te kunnen brengen in Joodse gedragingen (de mitswot) die de Grieks-georiënteerden hadden verboden.
