(Bereesjiet/Genesis 44:18 – 47:27)
WAJIGASJ (en toen naderde).
• Jehoeda houdt de langste redevoering in de Tora. Hij wil zelf als slaaf in Benjamins plaats fungeren, om hun oude vader het leed van het verlies van nog een zoon van de geliefde vrouw Racheel te besparen.
• Joseef begrijpt hieruit dat de broers werkelijk tesjoewa (inkeer) hebben gedaan over zijn verkoop en maakt zich bekend.
• De broers schrikken hevig maar Joseef troost hen want dit was kennelijk G’ds plan.
• Op Farao’s gezag stuurt Joseef de broers naar huis met de uitnodiging voor de hele familie in het land Gosjen te komen wonen.
• Ja’akov kan het allemaal niet geloven maar laat zich ten slotte overtuigen. De karavaan vertrekt.
• Ja’akov krijgt een nachtelijk visioen waarin G’d hem zegt, niet bang te zijn af te dalen naar Egypte, want G’d zal Ja’akov daar tot een groot volk maken.
• De geslachtslijst telt 70 personen die afdalen naar Egypte. Ja’akov wordt in grote vreugde herenigd met Joseef na 22 jaren.
• Joseef stelt Ja’akov en vijf broers aan Farao voor, na hen geïnstrueerd te hebben wat te zeggen. Ja’akov zegent Farao.
• Joseef zorgt goed voor zijn familie en wendt zich daarna tot het hongerende volk. Zij moeten alles verkopen in ruil voor graan, totdat ze zelf slaven van Farao zijn.
• Joseef verplaatst het volk naar andere delen van het land. Intussen breidt de familie van Ja’akov zich sterk uit.
Vajigasj is de 11e parsja, bestaat uit 3 gesloten stukken, parsjiot setoemot, telt 106 pesoekiem, verzen, 1480 woorden, 5680 letters en is de 24e na langste parsja.
Joods Messianisme
De openbaring van Joseef aan zijn broers wordt wel eens vergeleken met de Openbaring van Hasjeem (G’d) aan de wereldburgers in de tijd van de Masjieach.
De hele episode van het `kat-en-muis-spel’ van Joseef, de Egyptische onderkoning met zijn broers, culmineerde in de mededeling: `Ik ben Joseef’. De broers waren met stomheid geslagen. Ze hadden niet door, dat achter al die vreemde beschuldigingen en onbegrijpelijke toevalligheden een mastermind zat, die een ingenieus plan bedacht had om hen – voor hun eigen psychische welzijn – kappara (verzoening) te laten ervaren voor de verkoop van hun broer.
Ook in de tijd van de Masjieach zal de mensheid met stomheid geslagen zijn door de mededeling: `Ik ben Hasjeem, die de wereldgeschiedenis leidt, en alles gedaan heeft om jullie naar het einddoel van mijn Masterplan, de Schepping, te loodsen’.
De hele haftara staat in het teken van de vervulling van het Scheppingsplan aan het einde van 6000 jaar lijden (Jechezkeel hoofdstuk 37: 15-28).
Na de profetie van het dal met beenderen, profeteert Jechezkeel eerst over eenheid binnen het Joodse volk: “Niet langer zullen ze uit twee volken bestaan en verdeeld zijn in twee koninkrijken” (37:22). Anders dan in Tenach, zal het Joodse volk niet meer opgesplitst zijn in twee koninkrijken, het Noorderrijk, dat Israel heette onder leiding van Jerovam en het Zuiderrijk, dat Jehoeda heette onder de zoon van koning Sjelomo, Rechavam.
Heel Israel zal weer een koning delen: “David, mijn dienaar, zal hun koning zijn, en samen zullen ze één herder hebben” (37:24).
Uiteindelijk is David slechts Hasjeems dienaar. G’ds heerschappij is onbetwist “Mijn regels zullen ze in acht nemen en volgens mijn wetten zullen ze leven’’.
Waarom David hier vermeld wordt? Het kan zijn, dat dit op een herleefde koning David slaat, die in de tijd van de techiat hametiem, herleving van de doden, herboren zal opstaan.
Maar het kan ook de Masjieach zijn die afstamt van David of een afstammeling van koning David, die onder de algemene naam `David’ ressorteert. De Joden zullen terugkeren naar Israel: ‘’Ze zullen wonen in het land dat ik aan mijn dienaar Ja’akov gegeven heb, het land van jullie voorouders’’ (37:25).
Het doel van de Masjieach
Wat is eigenlijk het doel van de komst van de Masjieach? Waarom hebben we een Masjieach nodig? Het grootste probleem dat een religieus mens kan hebben, is de vraag hoe het kan zijn dat G-d, Die zo perfect is, zo een moeilijk te begrijpen wereld geschapen heeft.
De Masjieach zal duidelijk tonen hoe perfect de wereld in elkaar zit. Het feit dat we het nu niet zien, is te wijten aan onze spirituele blindheid. Onze open zullen geopend worden en wij zullen overal de hand van G-d zien.
Tekenen
Zijn er tekenen van een op handen zijnd Messiaans tijdperk? We leven nu 5774 jaar na de Schepping. Volgens een Talmoedische traditie zal deze wereld in zijn huidige gedaante zesduizend jaar voortduren. We leven dus vrijdagmiddag. Vrijdagmiddag, vlak voor de Sjabbat, gaat alles in een Joods gezin sneller ter voorbereiding van de Sjabbat. De zes dagen van de week worden ook in millennia beleefd.
Rabbi Aryeh Kaplan (20e eeuw, New York) legt uit dat wij in een sterk versnelde tijd leven. De afgelopen 150 jaar zijn wij enorm snel vooruit gegaan qua technologische ontwikkeling. We leven in een tijd dat mensen geen oorlog meer tolereren, onrecht en ongelijkheid bestrijden en al het kwaad dat vroeger als onvermijdelijk werd ervaren, proberen uit te bannen. Waarom zien wij deze plotselinge veranderingen?
Het lijkt er op dat G-d langzamerhand naar de vervolmaking van de menselijke maatschappij toe werkt. Aan het einde van de dagen zal blijken dat net zoals G-d perfect is, ook het universum en de menselijke samenleving in diepste zin volmaakt is.
Maar kan één man de hele wereld veranderen? Ik denk van wel. Hitler was in staat om de wereld aan de rand van de afgrond te brengen. Dan moet dit ook in positieve zin mogelijk zijn. Voor deze positieve taak heeft de Masjieach wel hulp van Boven nodig teneinde het goede in de mensheid naar boven te halen maar hij hoeft geen onsterfelijk wezen te zijn.
De Masjieach zal een afstammeling zijn van koning David. Maimonides schrijft zeer duidelijk hoe dit allemaal zal plaatsvinden: “Wanneer er een heerser uit het huis van David opstaat, die intens bezig is met Tora en mitsvot, zoals zijn voorvader David, die bezig zal zijn met zowel de geschreven als de mondelinge leer, en Israël terug leidt naar de Tora, haar voorschriften versterkt en G-ds oorlogen voert, dan mogen wij aannemen, dat hij Masjieach is. Als het hem lukt om de Tempel te herbouwen op de oorspronkelijke plaats en hij alle verstrooiden van Israël in weet te zamelen, dan is zijn status van Masjieach zeker geworden” (Jad, Melachiem 11:4).
Maar de Masjieach kan zich ook totaal onverwacht openbaren, zoals Maimonides schrijft in zijn Igeret Teman, brief aan de Joden in Jemen. Moderne communicatiemiddelen kunnen voor een directe, wereldwijde openbaring zorgen.
Twee tradities
Over de vraag hoe de Masjieach zal komen bestaan twee tradities. De een zegt dat de Masjieach op wonderlijke wijze zal verschijnen: “Zie! Iemand als een mensenkind zal met de wolken van de Hemel komen” (Daniël 7:13). Maar er staat in de profeet Zecharja (9:9) dat het ook mogelijk is dat “uw koning tot u komt, nederig en rijdend op een ezel”.
Wanneer wij wonderen waardig zijn, zal de Masjieach op Hemelse wijze komen. Als wij geen wonderen waardig zijn, zal hij op natuurlijke wijze aan ons verschijnen. Ziekten zullen verdwijnen. Zwaar lichamelijk werk zal niet meer nodig zijn zodat men zich kan wijden aan de hoogste geestelijke perfectie.
De Kabbala, mystiekleer voorspelt dat in het midden van de 19e eeuw een enorme technologische vooruitgang zal plaatsvinden. Inderdaad staat in de Zohar (1:117a), dat in het zesde millennium de bronnen van wijsheid zullen ontspruiten. Dit is wat wij in onze tijd, anno mundi (Scheppingsjaar) 5774, ervaren. We hebben de industriële en andere technologische revoluties meegemaakt. Dat zou wel eens een aanzet tot het begin van een Messiaanse tijd kunnen zijn.
De versnelling en intensivering van internationale contacten leidde tot ongekende technologische vooruitgang, sociale veranderingen en ideologische omwentelingen.
Vrouwen hoeven niet meer met pijn te baren. Mannen hoeven niet meer met zweet op hun voorhoofd geld te verdienen. Alle volkeren zullen de waanzin van oorlog inzien. Zwaarden zullen worden omgesmeed in ploegscharen, de wolf zal naast het geitje liggen, de gebrokenen van hart zullen genezen worden, vrijheid zal worden uitgeroepen voor allen, die gevangen zijn en zij, die gebonden zijn, zullen worden losgemaakt (Jesjaja 61:1). Maimonides voorspelt dit allemaal reeds in zijn grote wetboek (Jad, Melachiem 12:1).
Grote problemen
Niettemin zal de komst van de Masjieach vergezeld gaan met grote problemen. Onze Wijzen hebben gezegd, dat voor de komst van de Masjieach grote veranderingen zullen plaatsvinden en de wereld getroffen zal worden door een groot lijden. Maar dat hangt af van de wijze waarop de Masjieach komt. Zal hij ons op miraculeuze wijze verschijnen, dan is het niet ondenkbaar dat deze “barensweeën van de Masjieach” vermeden kunnen worden.
Maar de wereld verandert snel. De Talmoed voorspelt (B.T. Sota 49b), dat de voorouderlijke tradities geminacht zullen worden. De generaties zullen in verschillende werelden opgroeien, een fenomeen dat wij reeds nu meemaken.
Chotspe zal zegenvieren
Er zijn meer tekenen van een naderend Messiaanse tijdperk. De Talmoed gaat verder met de stelling, dat regeringen goddeloos zullen worden en men totale minachting zal hebben voor religieuze mensen. Ongelovigen zullen hun stem verheffen en niemand zal meer respect hebben voor elkaar.
Er wordt zelfs voorspeld dat de chotspe (brutaliteit) zal zegenvieren en dat mensen steeds nieuwe dingen willen zien en horen en ontevreden zullen zijn met de oude dingen. Binnen het gezin zullen mensen elkaar vijandig bejegenen en niemand zal overtreders terecht kunnen wijzen Natuurlijk zal de religieuze traditie hier ernstig onder lijden. De verdeeldheid zal toenemen. Iedere groepering, ook binnen het Jodendom, zal beweren dat zij de wijsheid in pacht hebben. De waarheid zal moeizaam te vinden zijn.
Het land Israël speelt een belangrijke rol in de Messiaanse ontknoping. De meeste Joden zullen terugkeren naar Israël voor de komst van de Masjieach. Op dit moment is het begin van dit kenmerk van een aankomend Messiaans tijdperk gerealiseerd. De Tempel is echter nog niet herbouwd. Hoop doet leven en wij blijven hopen…
