Onderduik en ‘lernen’ in Garderen

Rabbi S.F. Zimmerman is Opperrabbijn of av Beth Din van de Joodse Gemeente in Gateshead, Engeland. Hij was een van de belangrijkste sprekers bij de 43e Europese Jarchei Kallo (Talmoedische leerweek) in Garderen, afgelopen winter. Dit kleine dorp is gelegen op de westflank van de Veluwe. Het heeft inmiddels een toeristische functie maar is van oorsprong een agrarische dorpsgemeenschap.

Door: rabbijn mr. drs. R Evers, rabbijn van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap

Tijdens de laatste leerweek vroeg rabbijn Zimmerman zich af waarom deze intensieve leerweek nu juist in dit lieflijke, kleine dorpje plaatsvond. Wat had Garderen met het Jodendom?

Zijn vraag werd snel beantwoord. Op een ochtend kwam een man uit de omgeving binnen met de vraag of iemand Hebreeuws kon lezen. De man haalde een Hebreeuwse brief uit zijn binnenzak, die zijn vader, die inmiddels over de negentig was, tijdens de Tweede Wereldoorlog had gekregen. De brief werd aan rabbijn Zimmerman getoond.

Bord Garderen

Rabbijn Zimmerman las dat vijf Joodse mannen de vader van de man dankten voor hun redding. Deze vijf mannen hadden uit handen van de Duitsers weten te blijven en waren uiteindelijk bij de vader van deze man terecht gekomen. Ze kwamen hongerig en zonder geld bij hem binnen. De vader van de man aarzelde geen seconde, verstopte ze en heeft ze lange tijd volkomen onbaatzuchtig verzorgd. Als blijk van dank beschreven de vijf Joodse mannen in de Hebreeuwse brief de heldendaad van de vader van de man.

Rabbijn Zimmerman begreep dat de Talmoedische leerweek met vele deelnemers uit binnen- en buitenland in Garderen moest plaatsvinden. De basis daarvoor was vele decennia eerder door vijf Joodse mannen en een boerengezin dat hen onderduik verleende, in het Veluwse dorp gelegd.

Reacties zijn gesloten.