(Bereesjiet / Genesis 6:9 – 11:35)
Na Adam was corruptie, afgodendienst en onzedelijkheid gemeengoed. G’d besluit een enorme vloed over de aarde te brengen waarin elk levend wezen ten onder zal gaan, behalve Noach en zijn familie. Noach krijgt opdracht een grote ark te bouwen voor zijn gezin en ook voor één of meer paren van de dieren, zodat die zich na de vloed weer kunnen voortplanten. De regen duurt veertig dagen en nachten en de zondvloed bedekt zelfs de hoogste bergtoppen. Na een tijd begint het water te zakken. Noach zendt een raaf en een duif uit om te zien of de aarde weer bewoonbaar is. De eerste keer kwam de duif terug, de tweede keer met een olijftak; de derde keer kwam ze niet meer terug.
G’d draagt de mensen op de ark te verlaten. Uit dankbaarheid brengt Noach een offer. G’d belooft nooit meer de wereld te verwoesten. De regenboog wordt het teken van die belofte. Noach plant een wijngaard en wordt dronken van zijn eigen product. Hij ligt naakt in zijn tent te slapen. Cham ziet hem. Hij vertelt het aan zijn broers Sjeem (Sem) en Jafet, die met een deken over hun schouders achteruit de tent inlopen zonder hun vaders naaktheid te zien. Noach vervloekt Kena’an, de zoon van Cham om redenen van onzedelijkheid. Na een tijd willen de mensen een toren bouwen die tot in de hemel reikt. Door de spraakverwarring verspreidt de mensheid zich over de aarde.
Noach is de 2e parsja van de Tora, telt 153 pesoekiem, verzen, 1861 woorden, 6907 letters en is hiermee de vijftiende na langste parsja. Geen mitsvot, geboden.
VERDIEPING: Onder- en bovenwateren: 40 dagen directe zondvloed
G’d belooft de wereld nooit meer te vernietigen. Maar hoe is het dan nu mogelijk om bij foute situaties – privé of publiek – weer met G’d in het reine te komen? We hebben twee `links’ met het G’ddelijke:
- een `link’ van de geest, een Hemelse `link’ van boventijdelijkheid (zie verder)
- en een aardse link van het natuurlijke water. Het `goede’ water van het mikwe (rituele bad).
- De aardse link van het natuurlijke water
Er is vernietigend water, de zondvloed en er is helend water, het mikwe (rituele bad).
Bij de zondvloed werkten de hemelse en aardse wateren samen om de wereld te vernietigen: ‘alle bronnen diep uit de aarde werden opengebroken en de sluizen van de Hemel werden geopend’ (Gen. 7:11) . Hoe ontstonden deze hemelse en aardse wateren?
Op de tweede scheppingsdag werd het water gescheiden in boven- en onderwater, hemels en aards water.
Op de derde scheppingsdag werden de onder-wateren op een plaats (in de oceanen) verzameld. G’d noemde de zeeën `mikwe majiem’ (een verzameling van water, Gen. 1:10)) – het mikwe (rituele bad) neemt een belangrijke plaats in binnen het Jodendom.
Nu werd het droge zichtbaar (Gen. 1:9). Hier ontstond het begrip vastheid, bestendigheid. Het mikwe bestaat uit een vast basin met beweeglijk water.
Nadat de begrippen vastheid en verandering hun plaats in de Schepping kregen, zien we (plantaardig) leven ontstaan. De eerste mens werd geschapen uit aarde en water(damp; Gen. 2:5-7).
In het boek Job wordt het `mikwe majiem’ (de verzameling van water) gezien als de baarmoeder van al het leven: “Uit wiens baarmoeder kwam…het water, dat stolde tot steen” (38:29-30).
Water staat symbool voor het begrip verandering. G’d schiep de mens uit de aarde met water. Midden in het Scheppingsverhaal vertelt de Tora over een rivier uit Gan Eden, het Paradijs. Door het water van de rivier van Eden kunnen we weer een beetje contact zoeken met de volmaaktheid uit het Paradijs en de gevolgen van de zondeval ontstijgen.
Water in positieve zin, het mikwe, symboliseert de verandering vanuit onze gevallen toestand, terug richting Gan Eden, het Paradijs, de Messiaanse bevrijding. Het mikwe staat in spiritueel contact met het water van de rivier van Eden, reinigt ons van onze onzuiverheden, geeft ons onze geestelijke veerkracht en stelt ons in staat om `in te klikken’ op de continuïteit van de ontvouwing van G’ds duurzame `Masterplan’ met de wereld doordat we (o.a.) via het mikwe de duurzaamheid van het Joodse volk waarborgen.
De Tora geeft ons de kracht om mee te gaan in die G’ddelijke geest, die beweging veroorzaakt aan de oppervlakte van het water (Gen. 1: 2), de stroom van de geschiedenis, die continu wordt voortbewogen en geleid door G’d om uiteindelijk G’ds Majesteit te vestigen op aarde en het G’ddelijke achter deze aardse façade te openbaren in de tijd van de Masjieach.
VEERTIG SEA (maten) MIKWEWATER
Het mikwe moet 40 sea (maten) water bevatten. Dit is ongeveer 908 liter. “Majiem sjekol goefo sjel adam ole bo”: in het mikwe moet voldoende water zijn om het lichaam van de mens te bevatten. Dit is de letterlijke uitleg.
Maar er is een diepere betekenis: `ole bo’ betekent ook, dat de mens daar in `bateel’ (opgaand in de meerderheid) moet worden, moet kunnen verdwijnen in de meerderheid aan watermassa, en zijn ego daarin moet kunnen verliezen. De grootste mens is qua volume maximaal 20 sea. Omdat de meeste bitoeliem (oplossen, verdwijnen in de meerderheid) 1:2 vereisen (een dubbele hoeveelheid) moet een mikwe dus 40 sea bevatten.
Verandering, schepping en wedergeboorte
Veertig is het getal van de verandering.
- De zondvloed duurde veertig dagen, waarna een nieuwe wereld ontstond.
- De Tora werd in veertig dagen en nachten verworven, waarna Mosje veranderde in een Hemels mens.
- De Joden zwierven veertig jaar in de woestijn, waarna ze het volk van het Boek werden.
- Voordat een embryo de status van mens verkrijgt moeten er veertig dagen van zwangerschap gepasseerd zijn. Veertig is het getal van schepping.
- Na de geboorte van een jongetje duurt het 40 dagen tot een vrouw weer in haar oude doen is. De menselijke onvolmaaktheid als gevolg van de Paradijsvloek heeft een herstelperiode van 40 dagen nodig.
VEERTIG DAGEN ZONDVLOED
De zondvloed moest 40 dagen duren omdat de wereld herschapen moest worden. De zondvloed was de negatieve kant van de verandering die de mensheid moest doormaken. Matan Tora, de Torageving was de positieve kant van de verandering van de mensheid.
Matan Tora duurde veertig dagen en nachten. Mosje werd van een gewoon mens een iesj HaElokiem – een man van G’d die vanwege zijn G’ddelijke straling op zijn gezicht een sluier moest dragen. De Tora zou het Joodse volk transformeren tot een volk van de Tora.
Vier scheppingsstadia
Het getal veertig is geen toeval. Bij iedere Schepping is er sprake van 4 stadia vanaf het uitdenken tot het realiseren van het plan. Deze 4 stadia komen overeen met de 4 letters uit G’ds vierletterige Naam Ad-naj. Op ieder scheppingsniveau is er sprake van 10 uitspraken zodat het totaal op 40 komt.
Hieruit komen de 40 min 1 verboden werkzaamheden op Sjabbat voort. G’d schiep de wereld in 4 x 10 creatieve activerende uitspraken. De mens mag op Sjabbat niets creëren, zoals G’d op Sjabbat rustte.
Maar in een scheppende activiteit kunnen wij G’d nooit imiteren. Dat is de Schepping uit het niets. Daarom zegt de Misjna, dat er 40 min 1 scheppende activiteiten zijn, die voor de mens verboden zijn op Sjabbat.
Het Mikwe heeft 40 sea water. Als wij daar geheel in onderdompelen, zorgen we dat ons ego totaal verdwijnt in de oer-situatie van de schepping en er opnieuw als herboren uit terugkomt. De zondvloed was het negatieve water; het mikwe is het positieve water. Een belangrijke opsteker…en het verklaart de populariteit van het mikwe tegenwoordig.
- De reinigende werking van de band met G’ds boventijdelijkheid
De profeet Jeremia (17:13) stelt: “Als een ritueel bad (mikwe) voor Israël is de Eeu-wige”. Hoe is het bij een ritueel bad? Het maakt de onreinen weer rein. Zo ook zorgt G’d er voor dat Israël weer rein wordt”.
Wat is de betekenis van de frase `G’d het mikwe van Israël is’? In de context van Jeremia (17:13) betekent mikwe tikwa, hoop. In feite staat er “Hasjeem, de Eeu-wige is de hoop van Israël”. Hoop betekent toekomst.
Twee G’dsnamen
Wat betekent Hasjeem? Er zijn twee bekende G’dsnamen:
- Elokiem en
- Hasjeem, de vierletterige Naam Eeu-wige, die wij niet mogen uitspreken.
Elokiem is G’d zoals Hij de wereld beïnvloedt en leidt. De Naam Elokiem is een meervoudsvorm en duidt op G’d zoals hij in verbinding staat met de oneindige hoeveelheid onderdelen van dit heelal.
Hasjeem, de vier-letterige Naam Eeu-wige is enkelvoud maar bestaat uit drie woorden, die in een enkele Naam gecomprimeerd zijn: Hij was, Hij is en Hij zal zijn. Verleden, heden en toekomst vloeien ineen bij G’d. G’d is Eeu-wig in een andere betekenis dan een aards object of fenomeen: `Deze steen is eeuwig’ betekent, dat deze steen 1000 jaar geleden ook bestond, nu nog steeds bestaat en over 100 jaar nog steeds zal bestaan.
Berouw werkt door G’ds boventijdelijkheid
Bij G’d bedoelen we met Eeu-wig, dat bij Hem alles tegelijkertijd is, heden, verleden en toekomst. Verleden is heden en net zoals ik het heden kan veranderen, kan ik het verleden weer rectificeren en goedmaken.
Wanneer wij ons – door middel van de Tora – met dit boventijdelijke aspect van G’d verbinden, kunnen wij de kwade intenties van toen vervangen door onze goede bedoelingen van nu.
Naam van G’ds liefde
De vier-letterige Naam vertalen als de `Eeuw-ige’ doet Hasjeem (G’d) tekort omdat alle `tijden’ bij Hasjeem niet opeenvolgend maar gelijktijdig zijn. Daarom is deze vier-letterige Naam ook de Naam van G’ds liefde en goedheid (chessed). G’ds goedheid staat direct in verband met Zijn bestaan boven en buiten de tijd. G’ds goedheid betekent in dit kader, dat wij kwaad tot goed kunnen maken.
Na de zondvloed staat G’ds goedheid centraal. Met de regenboog als symbool beloofde G’d de wereld nooit meer te vernietigen. Vernietiging was een methode om met het kwaad af te rekenen. Na de zondvloed ligt de nadruk op tesjoewa (inkeer) en berouw als methoden van verzoening.
Berouw en boventijdelijkheid
Hoe kan berouw en spijt een misdaad ongedaan maken? Door tot inkeer te komen, het slechte verleden af te zweren en met een schone lei en frisse moed de toekomst beter doen. Dat zal de uiteindelijke verlossing brengen.
Wij mensen kunnen niet uit de tijd breken maar G’d staat boven de tijd. Met Zijn Naam Hasjeem brengt hij verleden, heden en toekomst op ieder ogenblik bij elkaar. Zo is het mogelijk het verleden in het heden recht te zetten, te rectificeren en zo te verzoenen.
Na de zondvloed zou G’d de wereld nooit meer vernietigen. Tesjoewa is juist nu uiterst essentieel om de wereld weer met G’d te verzoenen. Het goede water van het mikwe helpt hierbij. Vernietiging is geen optie meer.
