Maandag 29 februari j.l overleed door een noodlottig ongeval mijn goede vriend dr. Henk Vreekamp, met wie ik nog twee weken geleden een uiterst boeiende samenspraak had. Daar vertelde hij ten overstaan van een zaal vol predikanten hoe hij eerder van het Jodendom had gehoord dan over zijn eigen geloof had geleerd. Zijn moeder werkte voor de oorlog bij de slagerij van Hamburger in de Holkerstraat in Nijkerk.
Rabbijn mr. drs. R. Evers, rabbijn van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap
Henk Vreekamp heeft vele posities bekleed binnen de dialoog en was onder meer secretaris van de Raad voor de verhouding van Kerk en Israël van de Nederlands-Hervormde Kerk (de huidige Protestantse Kerk) en bestuurslid en voorzitter van het OJEC, het overlegorgaan van Joden en Christenen. Binnen de toen Hervormde Kerk heeft hij zich succesvol ingezet om het zendingsbegrip in de relatie met het Jodendom naar dialoog en respect om te buigen.
Henk Vreekamp vertelde over zijn Nijkerkse achtergrond in een interview in 1996:
,,Dan zie ik de familie Hamburger in de verhalen van mijn moeder. In de Holkerstraat in Nijkerk, komen voor mij alle vragen rond kerk en Israël samen. In de slagerij woonde voor en in de oorlog de joodse familie Hamburger. Via mijn moeder, die bij hen werkte, hoorde ik over het jodendom. Het drong tot mij door dat de joden in de synagoge dezelfde Psalmen baden, die ze in de hervormde kerk vlak naast de slagerij zongen. Het echtpaar Hamburger had twee zonen en een dochter. Alleen de dochter overleefde de oorlog. Ze vertrok naar de staat Israël. Na Auschwitz zijn er ook in Nijkerk nu geen joden meer die de Psalmen bidden. Ik zie dat als schrikwekkend teken van het anti-joodse in kerk en theologie. Het vertrek van dochter Hamburger naar Israël betekent voor mij het voortbestaan van het volk Israël. Het is tegelijk de ontmaskering van de vervangingstheologie.”
Henk was een uiterst interessante, indrukwekkende en innemende persoonlijkheid. Samen met zijn vrouw, met wie hij vijftig jaar getrouwd was, waren zij geziene gasten bij ons thuis. Henk was wat meer een `zwever’ maar zijn vrouw, die hem overal begeleidde, was de praktische theoloog.
Hij was een interessant mens omdat hij zich niet liet leiden door formaliteiten en dogma’s maar altijd vanuit zijn hart sprak. Hij kwam van de Veluwe en wordt door het Reformatorisch Dagblad terecht omschreven als “een door Joodse vragen uitgedaagde theoloog met grote kennis van het heidendom en de wortels van het christendom”. Hij had banden met het oorspronkelijke Veluwse heidendom en daarover veel geschreven. Hij beklaagde zich over het feit, dat nogal wat heidense invloeden waren ingeslopen binnen zijn geloof en was enorm geïntrigeerd door het Jodendom, dat met het heidendom weinig consideratie had.
Vreekamp was een indrukwekkende persoonlijkheid omdat hij een bepaald charisma uitstraalde en zijn opvattingen op overtuigende wijze wist over te brengen. Zijn publiek hing aan zijn lippen. Hij voelde de problematische vragen van zijn publiek als geen ander aan. Maar tegelijkertijd was hij een uitermate bescheiden `Mensch’, die altijd even beminnelijk zijn vrienden de eer gaf die ieder toekwam.
Zijn innemendheid lag in zijn volledig oprechte worsteling met de heidense wortels van Midden-Nederland en de weerstand hiertegen vanuit de monotheïstische tradities. Hij was hier zo vol van dat hij daar altijd over moest spreken.
Hij was een eerlijk en moedig mens, die tegen de stroom in, bereid was om de traditionele houding van de kerk tegenover het Jodendom en Israël kritisch te onderzoeken. Hij trok zijn conclusies en streed voor een eerlijke en goede relatie met het Joodse volk. Zijn liefde voor Israël stak hij nooit onder stoelen of banken.
Een goede vriend en groot mens is heengegaan. G’d moge zijn vrouw en kinderen alle kracht geven om dit grote verlies een waardige plek in hun leven te geven.
Onze Wijzen zeggen:
Een man sterft eigenlijk alleen voor zijn vrouw.
Onze gevoelens gaan speciaal uit naar zijn vrouw. Over hun huwelijk zou Vondel gedicht hebben:
`Waar werd oprechter trouw
Dan tussen man en vrouw
Ter wereld ooit gevonden?
Twee zielen gloênde aaneengesmeed,
Of vast geschakeld en verbonden
In lief en leed’.
