In het Jaaroverzicht 2018 van de activiteiten die koning Willem-Alexander en de overige de leden van het Koninklijk Huis ontplooien is een opvallende keuze gemaakt. Het Jaaroverzicht geeft een overzicht van de werkzaamheden van de Koning, de Koningin, prinses Beatrix en de overige leden van het Koninklijk Huis aan de hand van een selectie van de gebeurtenissen. De Dienst van het Koninklijk Huis en de Rijksvoorlichtingsdienst maken onder verantwoordelijkheid van de Koning de keuze wat in het Jaaroverzicht op te nemen.
Het Jaaroverzicht vermeldt dat Willem-Alexander op 17 april vorig jaar de opening verrichtte van de tentoonstelling ‘Joden en het Huis van Oranje’ in het Joods Historisch Museum. Waar andere gebeurtenissen het Jaaroverzicht niet hebben gehaald, is deze activiteit door de samenstellers geselecteerd. Daarbij wordt niet alleen de hechte verbondenheid benoemd die in de tentoonstelling tot uitdrukking komt, maar ook “de gevoelens van pijn en verlatenheid tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De tentoonstelling besteedde ook aandacht aan het herstel van vertrouwen door de inzet van Koningin Beatrix en Prins Claus”.
Jaaroverzicht Koninklijk Huis 2018, 17 april: Een gevoelige snaar
Al vanaf de 16de eeuw zijn er Joodse gemeenschappen in Nederland. Aanvankelijk waren dit Spaanse en Portugese ondernemers die werden aangetrokken door de economische kansen en de gewetensvrijheid, waarvan de Oranje-stadhouders het boegbeeld waren. Hoe ontwikkelde de relatie tussen de Joden en het Huis van Oranje zich door de eeuwen heen? Die vraag stond centraal in de tentoonstelling ‘Joden en het Huis van Oranje’ in het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander verrichtte de opening op 17 april.
De tentoonstelling gaf een beeld van de hechte verbondenheid, maar ook van de gevoelens van pijn en verlatenheid tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Veel Joden voelden zich aan hun lot overgelaten. Conservator Julie-Marthe Cohen sprak van een geschonden relatie: “De Tweede Wereldoorlog is een dieptepunt in de lange, sterke band tussen het volk Israël en Oranje. De Joodse Nederlanders werden door Koningin Wilhelmina in de steek gelaten, hetgeen bij velen nog altijd een gevoelige snaar raakt.”
De tentoonstelling besteedde ook aandacht aan het herstel van vertrouwen door de inzet van Koningin Beatrix en Prins Claus. Tijdens hun Staatsbezoek aan Israël in 1995, bracht Koningin Beatrix in de Knesset de Jodenvervolging ter sprake: “Wij weten dat velen van onze landgenoten zich moedig en soms met succes hiertegen hebben verzet (…). Maar wij weten ook dat dit uitzonderingen waren en dat het Nederlandse volk de ondergang van zijn Joodse medeburgers niet heeft kunnen verhinderen.”
Ruben Vis
