Iedere week stelt het NIK Weekbericht vier vragen aan iemand in de actualiteit, en die stelt zichzelf één vraag. We beginnen deze week met rabbijn Shmuel Spiero van de Joodse Gemeenten Noord-Holland Noord-West, Groningen, Leeuwarden en Zwolle.
Een drukke week gehad?
Jazeker, we zijn afgelopen zondag in Heemstede (NIG Noord-Holland NoordWest) voor het eerst weer met fysieke joodse les begonnen. Voor het eerst sinds zes maanden, de ouders mochten tot de deur komen. Slechts een paar kinderen zijn nog niet gekomen, de meeste kinderen zijn wel gewoon gekomen, zo’n dertig kinderen in totaal.
Je merkt dat de kinderen elkaar willen zien en dat ze het fijn vinden om weer bij elkaar te zijn. De moeders hadden wel contact met elkaar, die zitten samen in een whatsapp groep.
Verder hadden we deze week een bar mitswa-viering in sjoel in Heemstede. Wat mij opviel is dat heel veel ouders van joodse les bij de bar mitswa aanwezig wilden zijn. Daar zie je ook dat ze het belangrijk vinden om zo’n bijzondere gebeurtenis van een jongetje, van een Joodse les-genootje, met elkaar te vieren. We konden maar beperkt toelaten en de familie kon dus maar beperkt uitnodigen. Na de sjoeldienst hadden we een feestelijke kiddoesj. Omdat het het beste is dingen buiten te doen, houden we de kiddoesjiem in de tuin. De ouders van de bar mitswa hebben een hele nieuwe tuinaanleg verzorgd. Nieuwe tegels erin, een klimtoestel voor de kinderen neergezet, we zijn er reuzeblij mee. Het is geweldig dat ouders zo de bar mitswa van hun zoon willen markeren, door iets te geven waar we allemaal groot en klein plezier van hebben.
Vanwege de corona-situatie is bij de kiddoesj alles per persoon per stuk verpakt in een eigen bakje. We hebben geen tafeltjes waar je aan kunt zitten, dus iedereen staat. Maar ik merk dat het staan ook een voordeel heeft. Daardoor gaan de mensen meer mengen, ze blijven niet op hun stoel zitten maar – met de nodige afstand natuurlijk! – gaan ze weer met andere mensen een praatje maken.
Zo gaat het eigenlijk al sinds juli. De sjoel is toen weer open gegaan, met voorafgaande aanmelding. Iedereen krijgt een vaste plek in sjoel met zijn of haar naam erop, op basis van de aanmelding. Ik heb het idee dat men de richtlijnen positief aanvaardt, maar er zijn ook oudere mensen die uit voorzichtigheid nog niet durven te komen. Er zijn nog steeds mensen die hun huis niet uit komen. De grootouders van de bar mitswa wilden eerst niet komen vanwege de vrees voor Corona. Ik begrijp dat. Uiteindelijk hebben ze op donderdag besloten dat ze er bij wilden zijn. Vanwege de bar mitswa zijn ze voor het eerst in zes maanden hun huis uit gekomen. Onvoorstelbaar wat de impact van Corona is. Iemand is vandaag een sjofar komen lenen van me om zelf sjofar te blazen, kan niet op jomtov naar sjoel komen vanwege corona. Er wordt nog niet gezongen in de sjoel in Heemstede, maar hoe moet je dat volhouden en hoe lang?
Wat maakt deze Rosj Hasjana anders dan alle andere jaren?
Het aanmelden voor sjoel; het is best wel een ding voor de mensen dat ze voor deelname aan een sjoeldienst zich moeten aanmelden. Het is een extra verzwaring. Maar als de mensen eenmaal binnen zijn en ze zien hoe de dienst verloopt, dan zijn ze wel heel gemotiveerd.
Voor de Rosj Hasjana-diensten in Heemstede lopen de aanmeldingen goed. Voor zover de ruimte het toelaat in een zaal van tweehonderd vierkante meter, verwacht ik wel een volle sjoel. De dienst zal zeker wat worden bekort en het sjofar-blazen op de tweede dag (de eerste dag is sjabbat, dan blazen we geen sjofar) verloopt ook anders.
Om zoveel mogelijk mensen de sjofar te kunnen laten horen, houden we zondag aan het einde van de middag ook nog een sjofar-bijeenkomst met een activiteit voor de kinderen in de tuin van de sjoel.
Zo gaan we het ook doen in Groningen. De Soeka-bijeenkomst gaat daar dit jaar in shifts. Eerst een uurtje de eerste groep, als die weg is de tweede en dan nog een groep., Zo zorgen we ervoor dat iedereen kan komen, maar niet allemaal tegelijk.
Ik heb deze week voor het NIK geïnventariseerd waar er wel of geen sjoeldienst is. Er zijn dertig sjoels met dienst op Rosj Hasjana, 50-50 verdeeld over Amsterdam en buiten Amsterdam. Als je het over het land bekijkt, zijn er in het hele land diensten. Alleen vanaf Arnhem naar het oosten en noordoosten is er geen sjoel open, met uitzondering van Zwolle en Groningen.
Een half jaar Corona-tijd, wat is er veranderd?
Zeker de eerste drie maanden ben ik nergens naar toe geweest, ik heb geen enkel huisbezoek kunnen doen. Daarna werden het tuinbezoeken of alleen bij de voordeur even aanbellen. We brengen voor Rosj Hasjana honingkoek en appeltaart rond in de buurt: Heemstede en Haarlem, maar ook Alkmaar en omgeving en Zaanstad.
De joodse lessen voor de kinderen gingen het afgelopen half jaar digitaal, daar gaan we ook voor één onderdeel van de Joodse les mee verder. Dus naast de lessen die weer fysiek zijn gestart, blijven we per zoom ieder kind een kwartiertje leesles geven.
En in uw persoonlijk leven?
We hebben drie schoolgaande kinderen en nog een kleintje thuis en mijn oudste zoon woont sinds kort hier met zijn vrouw en kind. Hij is op Jom Kippoer in Zwolle om daar de diensten te leiden.
Welke vraag stelt u zichzelf?
Heb je je wel eens afgevraagd waarom we één mond en twee oren hebben? Waarom niet ook twee monden, als we ook twee oren hebben. Spreken en luisteren, de mond en de oren, staan met elkaar in verband. Het antwoord? Ieder geval mijn antwoord: We hebben allemaal één mond en twee oren dus als we allemaal meer luisteren en minder praten denk ik dat we er meer in slagen hetzelfde doel te bereiken. Meer luisteren, met je twee oren, en minder onze eigen mening naar voren te brengen, met je ene mond. Als we daaraan werken komen we allemaal verder in en ten bate van Joods Nederland.
