Op sjabbat 7 november is Rabbi Lord Jonathan Sacks (Londen, 1948) overleden. Sacks wordt beschouwd als de grootste joodse denker en vertolker van het joodse gedachtengoed gedurende de laatste vijfentwintig jaar. Wekelijks publiceerde Jonathan Sacks zijn uiteenzetting over de Sidra van de week, het gedeelte van de Tora dat wekelijks wordt gelezen. Het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap bracht zijn uiteenzetting op de Tora de laatste jaren in het NIK Weekbericht. Als een eerbetoon aan rabbi Sacks gaan we daar de komende tijd mee door.
Sacks was van 1991 tot 2013 opperrabbijn van het Britse Gemenebest. Daarvoor was hij onder meer rabbijn van twee Londense synagogen en rector van Jews’ College, het huidige London School of Jewish Studies. Als opperrabbijn lanceerde hij het Jewish Continuity project wat resulteerde in een ongekende groei van de Joodse dagscholen in Londen.
Sacks studeerde summa cum laude af in de filosofie in Cambridge, promoveerde aan King’s College in Londen en doceerde aan de universiteiten van Oxford, Edinburgh en Jeruzalem. In 2009 werd Sacks, sinds drie jaar Sir Jonathan, verheven tot Lord en nam als ‘crossbencher’ zitting in de House of Lords, het Britse Hogerhuis.
Sacks publiceerde tientallen boeken waarin hij zijn gedachtengoed uiteenzette over tolerantie, de omgang met diverse religies, religieus extremisme en meest recent over moraliteit. Voor het Joodse leven publiceerde Sacks onder meer een nieuwe vertaling voor de Authorized Daily Prayer Book en voor de Koren Siddur, met daarop een uitvoerige inleiding over de betekenis van Tefilla (gebed), een Haggada voor de Sederavond en diverse boeken over de Joodse feestdagen.
Sacks beschouwde drie rabbijnen als degenen die de grootste invloed op zijn Joodse denken hebben gehad: Rabbi Menachem M. Schneerson, de Lubavitcher Rebbe, Rabbi Dr. Joseph B. Soloveitchik, geestelijk leider van de modern-orthodox beweging, en Rabbi Nachum Rabinovitch, een voorganger van Sacks als rector van Jews’ College. Pinchas Goldschmidt, opperrabbijn van Moskou en president van de Conference of European Rabbis zei na het bekend worden van het overlijden van Rabbi Sacks na sjabbat: “Rabbi Sacks is een bron van inspiratie geweest voor een gehele generatie, ongeacht van welke geloofsovertuiging men is.”
In september 2009 was Sacks over sjabbat in Amsterdam waar hij de gast was van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap en toenmalig NIK-rabbijn Raphael Evers. Op vrijdagavond sprak hij in de sjoel aan het Obrechtplein, op sjabbatochtend in een overvolle JCC-sjoel Buitenveldert en tijdens de Se’oeda Sjelisjiet in de Gerrit van der Veenstraat-sjoel Kehilas Jakov. In het NIK-blad dat in dat jaar voor Rosj Hasjana en Jom Kippoer in de sjoels werd verspreid, werd een artikel van Sacks opgenomen. Het artikel werd dat jaar ook in alle Britse sjoels in een speciaal door hem geschreven brochure verspreid. In 2011 nam opperrabbijn Sacks op verzoek van het NIK deel aan een Ronde Tafelgesprek in de Tweede Kamer waar hij de belangrijkste spreker was, in verband met het wetsvoorstel verbod op sjechieta.
Afgelopen voorjaar verscheen Morality, het laatste boek van Jonathan Sacks. Op 15 oktober maakte een woordvoerder bekend dat bij rabbi Sacks kanker was vastgesteld. Sacks laat zijn vrouw Elaine na, drie kinderen en negen kleinkinderen. Over de betekenis van Elaine zijn vrouw en kleinkinderen zei hij in het voorwoord van wat zijn laatste boek, Morality, zou worden: “What drew me to Elaine in the first place: the fact that she was as unlike me as possible. Hence my theory, which is a summary of the book: namely, it’s the people not like us who make us grow. I have dedicated this book to our grandchildren. It was for the sake of their future that I wrote it.”
