Josefa Meijer
Op Sjavoeot herdenken we dat wij als Joods volk de Tora kregen van God. U kent vast het verhaal dat God de Tora eerst aan alle volkeren op de aarde aanbood, maar geen van allen wilden deze aanvaarden. Ze waren er niet klaar voor om gebonden te zijn aan de wetten en om geleid te worden door haar waarden. Wellicht een van de redenen waarom de wereld is zoals ze is en er nog geen algehele vrede (en verlossing) is op onze mooie planeet.
Maar wij, afstammelingen van degenen die bij de berg Sinaï stonden, hebben de Tora wel aanvaard en toegezegd de woorden van de Tora te koesteren en te leven volgens haar wetten.
De Tora is niet slechts een wetboek; het is ook gevuld met verhalen. Verhalen van mensen die het beste van het leven proberen te maken. Soms inspirerend, soms choquerend door hun (wan)gedrag van list en bedrog. Geen enkel ander juridisch boek vermengt zo mooi wetten, regels en voorschriften met verhalen over levens van historische figuren.
Waarom wordt dit zo gecombineerd? De Tora is er niet slechts voor het informatief brengen van wetten, het is er ook om ons te inspireren en te transformeren. En voor dat laatste heeft een mens rolmodellen nodig in de vorm van verhalen over mensen die slaagden maar ook in de vorm van verhalen over mensen wiens mislukkingen dienen als waarschuwing. De kracht van de Tora is de kracht van het voorbeeld.
Een bekende parabel over de Chofetz Chaim, Rabbi Israel Meir Kagan (1838-1933) illustreert hoe het vele leren uit Tora zijn gedrag bepaalde. De Chofetz Chaim werd ooit opgeroepen om voor de rechtbank te getuigen en de advocaat wilde aan de rechtbank duidelijk maken wat een eerlijke man deze Rabbi was. Hij vertelde dat de Chofetz Chaim ooit een dief betrapte in zijn huis. Om de dief niet schuldig te laten zijn aan het overtreden van één van de Tien Geboden (men zal niet stelen) rende hij de dief achterna terwijl hij riep: ‘Het is van jou! Ik vergeef je!’
De rechter keek de advocaat aan en vroeg of de advocaat eigenlijk zelf geloofde wat hij zojuist beweerd had. ‘Ik weet het niet zeker, edelachtbare’, zei de advocaat, ‘maar ik weet wel dat ze zulke verhalen niet over u en mij vertellen.’
Dergelijke verhalen worden veel verteld. Niet alleen over de Chafetz Chaim, maar ook over vele andere vrome en heilige joodse figuren. Dat komt omdat degenen die de Tora bestudeerden, levende voorbeelden van de Tora werden. Wetten werden de verhalen van hun leven.
De Tora is dan ook geen do’s en dont’s lijst. Het is een spannende geschiedenis van onze aartsvaders en aartsmoeders, van Moshe en het uittrekkende volk maar ook de geschiedenis van gewone mensen die vol vertrouwen reageerden op moeilijke omstandigheden in hun leven.
En daarom vieren we Sjavoeot. Omdat de Tora ons meer biedt dan een rijtje wetten. Het is een inspiratie die onze leidraad kan zijn, gedurende ons hele leven.
