Rabbijn Shimon Evers
Sjemot / Exodus 1:1-6:1
Gedachte van de week
Vrouwen in de hoofdrol
Onze geleerden zeggen dat het de verdienste van rechtschapen vrouwen is geweest dat het Joodse Volk bevrijd is uit Egypte. Een prachtig voorbeeld hiervan vinden we aan het begin van deze parasja. Het Joodse Volk was zeer succesvol in Egypte en vermeerderde explosief. Het gevolg hiervan was een fenomeen dat we heden ten dage ook zien. Steeds meer joden waren op vooraanstaande plaatsen te vinden in Egypte. Dit wekte nijd en jaloezie op en de autochtone bevolking ging klagen bij Par’o. In reactie hierop is Par’o begonnen met de onderdrukking van het Joodse Volk, opdat het aantal joden zou afnemen. Maar het werkte ‘averechts’, naarmate de onderdrukking heftiger werd, breidde het Joodse Volk zich uit. Par’o zag zich gedwongen om nieuwe maatregelen te nemen en ontbood twee joodse vroedvrouwen, vrouwen die assisteerden bij de bevalling. Hij gaf ze de opdracht om alle jongetjes te doden en de meisjes te laten leven. Maar de vroedvrouwen vreesden Hashem en ze lieten de kinderen leven. Toen Par’o ze hiermee confronteerde, zeiden ze dat de joodse vrouwen zo kundig waren dat ze al bevallen waren nog voor de vroedvrouw arriveerde. Daarna lezen we dat Hashem de vroedvrouwen heeft beloond met ‘huizen’.
Shifra en Poe’a
Wie waren deze twee dappere vrouwen, die voor het voortbestaan van het joodse volk hebben gezorgd? De Torah noemt hun namen: Sjifra en Poe’a. In de commentaren zien we een aantal mogelijkheden, wie dit waren. Rasji zegt dat dit Jochewed en haar dochter Mirjam waren. Jochewed is de vrouw van Amram en de latere moeder van Moshe. En Mirjam is dus de oudere zus van Moshe en zijn broer Aharon. Volgens anderen was Elisheva de assistente van Jochewed. Elisheva is de latere vrouw van Aharon. Rasji legt uit dat de namen Shifra en Poe’a in feite omschrijvingen zijn van wat deze dames deden. De naam Shifra is afgeleid van het woord ‘verbeteren’. Shifra zag het als haar taak om ervoor te zorgen dat de baby zo goed mogelijk afgeleverd werd op deze wereld. Poe’a is afgeleid van het woord ‘spreken’. Poe’a sprak de baby toe, waardoor de baby kalmeerde. In een derde commentaar wordt gezegd dat we niet weten wie deze vrouwen waren en dat de namen Shifra en Poe’a beroepsaanduidingen zijn, de ‘verbeteraar’ en de ‘spreker’.
Blijft er toch nog een probleem. Gezien de enorme toename van het joodse volk, was het onmogelijk dat deze 2 vrouwen alle bevallingen deden. Sommigen zeggen dat er inderdaad veel meer vroedvrouwen actief waren in Egypte en dat Shifra en Poe’a de leiding hadden over de andere vrouwen. Anderen citeren wat de dames gezegd hadden tegen Par’o over de deskundigheid van de joodse vrouwen om zelf hun eigen bevalling te doen. En alleen wanneer er complicaties waren dan werden Shifra en Poe’a erbij gehaald.
Huizen als beloning
Zoals hierboven vermeld heeft Hashem ze beloont met huizen. Ook hier geeft Rasji duidelijkheid. In dit geval gaat het niet om fysieke, materiële huizen maar gaat het om bijzondere dynastieën binnen het joodse volk. Jochewed is getrouwd met Amram de toenmalige leider van de stam Levi en zij is de moeder van Moshe en zijn broer Aharon. Ze is dan te beschouwen als stammoeder van de stam Levi en in het bijzonder als stammoeder van de Kohaniem – de priesterfamilie – die afstammen van de eerste Hogepriester Aharon. Het huis van Levi en het huis van Aharon stammen af van Jochewed. Mirjam trouwt later met Kalew van de stam Jehoeda. Van haar stamt het huis van David af, het belangrijkste koningshuis in de joodse geschiedenis.
Twee dames die een doorslaggevende rol hebben gespeeld in de joodse geschiedenis. Dames die een voorbeeld zijn geweest voor de andere vrouwen in Egypte, om er uiteindelijk voor te zorgen dat het joodse volk bleef bestaan en bevrijd werd uit Egypte.
