Rabbijn Shimon Evers
Bemidbar/Numeri 13:1-15:41
Tsietsiet- ter herinnering
Het allerlaatste stukje van deze parasja gaat over de verplichting om aan de 4 hoeken van een kledingstuk tsietsiet te bevestigen. Af en toe krijg ik de vraag: “Meneer, wat zijn die draadjes die uit uw broek hangen?” Ik vertel dan dat dit ‘schouwdraden’ zijn en verwijs naar de Torah tekst van deze week. Een andere vertaling voor tsietsiet is ‘franjeachtige draden’. De tsietsiet worden bevestigd aan de 4 hoeken van een talliet. Ze worden op een bepaalde manier geknoopt en met één langere draad worden er omwikkelingen gemaakt rond de andere draden.
Het doel van het talliet met de tsietsiet is om een herinneringsteken te zijn aan de mitswot, die in de Torah staan, zoals er staat geschreven: “Je moet ze (kunnen) zien en daardoor herinner je al de mitswot..”. Sommigen nemen dit ‘zien’ letterlijk en dragen de tsietsiet ‘buitenboord’. Anderen stellen dat het voldoende is, indien je de tsietsiet kunt zien en dragen hun tsietsiet ‘binnenboord’.
In vroegere tijden droeg men een gewaad met 4 hoeken en was men dus verplicht om aan dit gewaad tsietsiet te bevestigen. In latere tijden is de mode veranderd en zo is de gewoonte ontstaan om een apart hemd te dragen met 4 hoeken om daaraan de tsietsiet te bevestigen, het zogenaamde talliet katan of arba kanfot. In het prachtige boekje van Clara Ascher-Pinkhof ‘Van twee joodsche vragertjes’ heeft ze een aandoenlijk verhaal van het zoontje dat zijn eerste arbang kanfous (de oude Ashkenazische uitspraak) krijgt.
Een uniform
Men kan een talliet met tsietsiet beschouwen als een joods uniform. Het doel van het dragen van een uniform is tweeledig, voor de drager en voor de kijker. Het herinnert de drager aan wie hij is en waar hij voor staat. En anderen kunnen ook zien, waar deze persoon voor staat. Wanneer iemand dit joodse uniform draagt, dan verklaart hij voor zichzelf en voor andere dat de Torah en de mitswot bepalende zijn in zijn leven.
De Torah geeft niet aan hoe de tsietsiet geknoopt moeten worden en zodoende zijn er in de loop der eeuwen verschillende gewoontes ontstaan. De Sefaradiem kennen de gewoonte om het aantal ontwikkelingen gelijk te maken aan de getalswaarde van de G’dsnaam, 10-5-6-5. Ashkenaziem hebben een andere traditie, 7-8-11-13. Het voert te ver om al deze details uit te leggen.
En nog een andere discussie, die ook momenteel speelt. Eén van de draden van de tsietsiet hoort hemelsblauw te zijn. Deze kleur werd gemaakt van een visje / slakje genaamd de chilazon. Eeuwenlang hebben we niet geweten hoe deze kleur exact gemaakt moet worden en dus waren alle draden noodgedwongen wit Sommigen zeggen dat ze deze kleur hebben terug gevonden en hebben inderdaad een hemelsblauwe draad in hun tsietsiet. Anderen verschillen van mening en zeggen dat we het nog niet exact weten en blijven vooralsnog trouw aan de witte draden.
Geen noodzaak tot talliet – een compliment
Opmerkelijk is ook dat de verplichting tot het dragen van tsietsiet alleen voor mannen geldt en niet voor vrouwen. Met excuses aan de heren, maar dit is in feite een compliment aan de dames. Zoals hierboven gezegd, dienen de tsietsiet als een geheugensteuntje. Een geheugensteuntje is alleen nodig, wanneer je iets zou kunnen vergeten. Maar als iemand zeer bewust is van wat er gedaan moet worden, is een geheugensteuntje niet nodig. Vandaar de vrijstelling voor de dames, zij hebben de reminder niet nodig. Dat is een compliment.
De algemene boodschap van tsietsiet is duidelijk, door de tsietsiet versterken we onze verbondenheid met Hashem.
