Eeuwenoude joodse archieven, gevonden in de kelders van de Iraakse geheime dienst, zijn gerestaureerd en geïnventariseerd. Waar gaan ze heen? Amerikaanse tiroepen hebben na de inval in Irak een grote maar zwaar gehavende collectie Joodse boeken en Torarollen aangetroffen in de kelder van het mukhabarat gebouw, het kantoor van de toenmalige Iraakse geheime dienst. De Amerikanen hebben het materiaal meegenomen, geconserveerd en geïnventarseerd. Nu willen de Irakezen het joodse erfgoed terug.
Het Joods archief werd gevonden in mei 2003, toen de VS-troepen een tip kregen om de kelder van de Mukhabarat’s gebouw te onderzoeken. In de kelder van het gebouw waar de geheime dienst gehuisvest was, dreven boeken, foto’s en papieren in troebel water. Het ging hierbij voornamelijk om Hebreeuwse boeken en documenten. Na de inzet van een pomp en extra mankracht, werden de materialen uit de kelder gehaald en in de zon gelegd om te drogen. Deze werden vervolgens in 27 metalen kisten verpakt.
In het gevonden archief zitten foto’s, stukken van perkament en kisten waarin volgens Sefardisch gebruim de Torarollen worden bewaard. De vondsten dateren van tot wel 1568. Ook trof men 50 exemplaren aan van Hebreeuwse en Arabische kinderboeken; en boeken in het Arabisch en Engels, gedrukt in Bagdad, Warschau en Venetië.
Het is wel duidelijk dat het hier oom een beperkt deel gaat van van de verloren erfenis van wat ooit een van de grootste joodse gemeenschappen in het Midden-Oosten was..
Irak koos in de Tweede Wereldoorlog de zijde van Duitsland. Het anti-Joodse klimaat werd nadien doorgezet vanaf de oprichting van Israel. Vanaf 1950 ontvluchten Iraakse joden, waaronder ook de joodse Koerden, massaal het land. De paar duizend joden die er nog bleven werden systematisch vervolgd en werden te bang om hun geloof publiekelijk nog uit te kunnen oefenen. In 1969, nadat Saddam’s Baath-partij aan de macht kwam, begonnen de executies van deze minderheid.
De bezittingen van de joden werden in beslag genomen door de Iraakse geheime dienst, de Mukhabarat. De in beslag genomen documenten werden na hun vondst in de kelders van de geheime dienst door de Amerikanen naar Washington getransporteerd ter bewaring. Corine Wegener werkte in 2003 als archieffunctionaris voor Kunst en Monumenten in het Amerikaans leger. Ze werd gevraagd om deze materialen te onderzoeken.
“Deze waren vochtig, vol met schimmel, een nachtmerrie voor iedere conservatrice. Alleen bevriezing zou de schimmel stoppen. Ik was daar drie of vier keer per dag met een thermometer om de temperatuur te controleren,” zegt Wegener en voegde eraan toe: “Als dit archief in Irak was gebleven, dan was het nu verloren.”
De bedoeling was dat het archief na twee jaar terug zou worden gebracht naar Irak. Echter door de onrustige situatie in Irak, is er vanuit Irak niet aangedrongen op de terugkeer van het archief. Nu lijkt dit wel het geval.
Abdullah Hamid, hoofd van de Iraakse Nationaal Centrum voor Manuscripten en Documenten, zei: “Ik ben bang dat er druk van sommige groepen, zowel binnen als buiten de Verenigde Staten, de terugkeer van deze Iraakse manuscripten naar hun oorspronkelijke land tegenhouden.” Deze uitspraken werden tegengesproken door Doris Hamburg van de NARA (National Archives and Records Administration in Maryland, VS), die benadrukte dat Irak de documenten op elk moment terug kan krijgen.
Nu doemen er echter van joodse zijde bezwaren op tegen terugkeer van de documenten naar Irak.
Dov S. Zakheim, een joodse hooggeplaatste ambtenaar op het ministerie van Defensie tijdens de regering van George W. Bush jr. vindt dat het archief niet aan de huidige Irakezen toebehoort. Zakheim: “Het is niet hun erfgoed. Het is gewoon niet van hen,” zegt hij. “De boeken behoren tot de meerderheid van de Iraakse joden, en zij zijn niet in Irak. De boeken behoren aan ons gegeven te worden, als de vertegenwoordigers van de Iraakse joden,” zegt hij.
bron: Rudaw.nl
