Monument voor onderduikkinderen in Friesland

In Echten (Friesland) wordt op vrijdag 17 april het monument ‘Het kind is er nog’ onthuld. Het monument is een eerbetoon aan de pleegouders in Friesland die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen bescherming boden. Het monument is tot stand gekomen op initiatief van de 76-jarige Loek Groenteman uit Amsterdam. Hij is van 1943 tot de bevrijding in 1945 als pleegkind liefdevol opgenomen in het gezin van Siemen en Hielkje Visser in Echten.
Foto: Gerk KoopmansEr zijn in Friesland meer dan driehonderd monumenten die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog. De meeste zijn gewijd aan het verzet en de gevallenen in de strijd tegen de nazi’s. Andere herinneren aan verzetsdaden, de Joodse slachtoffers of de bevrijding in 1945. Een monument als eerbetoon aan de inzet van pleeggezinnen waarin Joodse kinderen opgenomen waren, kent Friesland nog niet.

Tienjarig Joods jongetje
Loek Groenteman uit Amsterdam was een tienjarig Joods jongetje toen hij in juni 1943  in Echten als Loekie van Kampen werd opgenomen in het gezin van Siemen en Hielkje Visser. Daar heeft ruim twee jaar geleefd. Enkele maanden na de bevrijding bleken ook zijn ouders en broertje de oorlog te hebben overleefd. Op 30 november 2004 zijn Siemen en Hielkje en Visser postuum geëerd met de Yad Vashem onderscheiding als ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’.

Lemsterland
Het verhaal van Loek Groenteman is er een van vele. Precieze aantallen zijn niet bekend maar honderden Joodse kinderen hebben, zonder hun ouders, als pleegkinderen een veilig onderdak in Friesland en in Lemsterland in het bijzonder, gevonden.
Voor velen van hen volgde na de bevrijding geen hereniging met de ouders maar de trieste waarheid dat die waren omgekomen. In een aantal gevallen zijn de ‘illegale’ pleegouders de officiële ouders geworden.

‘Het kind is niet meer’
Het monument ‘Het kind is er nog’ symboliseert de bescherming die een kind zoekt bij haar moeder. Ze klampt zich angstvallig aan moeders rok vast. Die staat pal voor haar kind en heeft het, achter haar rug, stevig bij de hand. Haar andere hand rust liefkozend op het hoofdje dat voorzichtig om haar heen kijkt.
De titel van het beeld verwijst enerzijds naar het moment dat Joop en Stella Groenteman na de bevrijding te horen kregen dat hun zoon Loek gezond en wel de oorlog had overleefd.
Anderzijds verwijst het naar de tekst die op de Joodse School in Leeuwarden staat en die ontleend is aan Genesis 30:37, ‘Het kind is niet meer’. Een tekst die voor de ruim 1,5 miljoen joodse kinderen geldt die de waanzin van de jodenvervolging niet hebben overleefd.

Onmenselijke omstandigheden
Het verhaal van de paar honderd kinderen die dankzij de bescherming van hun pleegouders de oorlog hebben overleefd, is dan ook bijzonder. Het monument in Echten onderstreept het uitzonderlijke karakter van hun menselijkheid in onmenselijke omstandigheden.

Reacties zijn gesloten.