Dinsdagavond 31 maart werd de nieuwe autobeurs in de RAI geopend door premier Balkenende en minister Eurlings (verkeer). Ik raakte gebiologeerd door wat ik op de Auto RAI zag over het elektrisch rijden en rijden op zonne-energie.
Door: Rabbijn Mr. Drs. R. Evers
Het is geen sciencefiction meer maar realiteit. Met één laadbeurt kan je inmiddels 300 km rijden en straks zelfs 500 km. Het opladen gaat via een stekker in het stopcontact dat op elk moment, dat de auto niet rijdt, gedaan kan worden. De meeste auto’s staan 90% van de tijd stil.
De operationele kosten, energieverbruik en onderhoud van elektrisch rijden zijn veel lager dan benzine of diesel. De aanschafprijs is wel hoger maar stimuleringsmaatregelen leveren grote reductie.
Er is geen uitstoot van CO2 of fijnstof en er is vrijwel geen geluid of stank. Met duurzaam opgewekte groene stroom wordt rijden volledig emissievrij. Het is twee á drie keer efficiënter qua energieverbruik dan alle fossiele brandstoffen. Er komen voldoende oplaadpunten om niet zonder stroom te komen staan.
Tevens was ik diep onder de indruk van de zonnepaneelauto. De auto werd in Australië getest en hij kan 145 km/u halen.
Wat zegt het Jodendom over milieu?
Houdt de Bijbel (Tora) ons mensen verantwoordelijk voor flora en fauna – de planten en de dieren – om ons heen?
Jodendom en milieu
De Talmoed leert, dat als de Tora niet gegeven zou zijn, wij veel goede eigenschappen uit de natuur hadden kunnen afleiden. Belangrijke gedachten liggen ook in de Scheppingsorde. “Waarom werd de mens het laatst op aarde geschapen?” vragen onze Wijzen. Het antwoord luidt, dat dit de mens nederigheid en bescheidenheid leert: “Als hij hoogmoedig wordt, zegt men hem, dat zelfs een mug eerder geschapen werd.” Deze boodschap werd eens te meer duidelijk bij de salmonellavergiftiging: een minuscuul schepseltje kan een organisme zo groot als een mens aan!
Opzettelijke vernietiging
Vele commentatoren zien in het verbod om bomen te vernietigen een voorbeeld van hoe we moeten omgaan met het milieu.
De Tora leert ons niets te vernietigen, dat nuttig kan zijn voor de mens. Zo schrijft Maimonides: “De Tora verbiedt alleen maar opzettelijke vernietiging. Dit slaat niet alleen op bomen, maar ook op alle andere nuttige voorwerpen. Iedereen die spullen kapot maakt, kleren scheurt, gebouwen vernielt, bronnen dicht stopt of voedsel oneetbaar maakt, overtreedt het verbod “Gij zult niet vernietigen”.
Helaas zijn we tegenwoordig getuige van veel moedwillige, vernieling en destructie. Hoe vaak wordt eten niet weggegooid, dat nog best gebruikt had kunnen worden. Denk aan alle voedselvernietigingen in hotels, restaurants en door cateraars. Vreselijk is het om te moeten aanschouwen hoe tonnen voedsel vernietigd worden of gedumpt worden in zee, om de prijzen hoog te houden, terwijl massa’s mensen over de hele wereld creperen van de honger.
Beperkt eigendomsrecht over de wereld
Alhoewel in Bereesjiet bij de schepping van de mens verteld wordt, dat wij geacht worden de wereld aan ons te onderwerpen en wij toestemming hebben om de natuur en de natuurlijke hulpbronnen voor ons eigen bestwil aan te wenden, moeten we toch erkennen dat ons eigendomsrecht over de wereld beperkt is. We zijn zelfs niet volledig eigenaar over onze eigen bezittingen en kunnen daar niet zomaar mee doen wat we willen, zoals blijkt uit de Joodse wet in de Sjoelchan Aroech. Het is een bekend gegeven, dat alles ons slechts in bewaring gegeven is zoals de Psalmist duidelijk zegt: “De aarde is van G’d en alles wat haar vult”. We mogen de natuur aan onze belangen onderwerpen maar er gelden zeker duidelijke grenzen.
Eén van die beperkingen luidt, dat het algemeen belang altijd voorop moet staan. Ook al hebben we als individu baat bij een daad van vernietiging, als de gemeenschap daar nadeel van heeft, overweegt het belang van het algemeen nut. Volgens Sefer Hachinoeg (13e eeuw) wil de Tora met het “boom-vernietigingsverbod” ons liefde voor het goede en nuttige aanleren. Letterlijk zegt hij: “Vrome mensen kunnen zelfs de vernietiging van een graankorrel niet verdragen; indien mogelijk zullen ze iedere vorm van vernietiging tegen houden maar er zijn slechte mensen, die niets leuker vinden dan kapot maken. De mens wordt gemeten naar zijn eigen maatstaf. Altijd worden we geconfronteerd met onze eigen levenshouding. Hij/zij die het goede wil en daar verheugd over is, zal hier altijd van kunnen genieten”.
De vervuiler betaalt
Vervuiling wordt in de halacha – joodse wet – gezien als een vorm van schade, zodat het principe, dat ‘de vervuiler betaalt’ zeker geen uitvinding van onze postmoderne samenleving genoemd kan worden. Actueel is de vraag of bijvoorbeeld bij ‘schade door rook of stank’ afkoopsommen geoorloofd en bindend zijn. Financiële compensatieovereenkomsten tussen ondernemingen en omwonende gedupeerden kunnen door de overheid worden ontbonden. Het is wellicht een ‘eye-opener’ te ervaren, dat de zestiende-eeuwse Italiaanse Rabbijn Daniël Estrosa zich reeds over deze problematiek gebogen heeft. In een historisch geworden responsum beval hij een abattoir, dat veel stankoverlast veroorzaakte, zijn deuren te sluiten hoewel het abattoir het recht op vervuiling van de buurtbewoners had afgekocht.
Houd de natuur in stand
In de Midrasj lezen wij: “Nadat God Adam had geschapen, leidde hij hem rond in Gan-Eden – het Paradijs. ‘Aanschouw Mijn werken’, zei Hij, ‘zie hoe fraai alles is! Alles heb ik voor jou geschapen. Houd de natuur in stand en vernietig Mijn wereld niet. Want als jij onvoorzichtig omgaat met het milieu, is er niemand, die het kan herstellen’.” Inmiddels staat de milieuproblematiek al geruime tijd bovenaan de politieke agenda en is CO2 uitstoot een van de grootste oorzaken van deze problemen. De elektrische auto lijkt een Bijbelgetrouwe bijdrage aan de oplossing van dit wereldprobleem.
