Een roerig jaar was het wel, 2004-2005/5765. Hoogte- en dieptepunten wisselden elkaar af als de golven van een aanstormende vloed. Laten we beginnen met de positieve dingen – eerst maar eens wat persoonlijks: de Beriet Mila (besnijdenis) van mijn kleinzoon Yair op het vliegveld Ben Goerion in Israël.
Omdat ik ’s ochtends heel vroeg zou vertrekken en de Beriet uitgesteld was, had mijn dochter de hele familie opgetrommeld in de vertrekhalsjoel van de Israëlische luchthaven. Op het laatste nippertje mocht ik getuige zijn van Yairs intrede in het Jodendom.
Een absoluut dieptepunt waren de reacties van velen op klachten van jongelui met een kipa of anderszins als Joods herkenbaar, die regelmatig vanwege hun geloof werden uitgescholden en lastiggevallen. We horen nogal eens geluiden in de trant van: “dan moet je er maar niet zo Joods uitzien”.
Nog niet zo lang geleden sprak ik een bekende moslima uit de politiek. Zij vertrouwde mij toe dat ze er genoeg van had om altijd als “excuus-moslima” te moeten optreden. Zij wilde respect voor haar gehoofddoekte identiteit zonder telkens te moeten uitleggen hoe de islam precies in elkaar zit. Sommige Joden staan kennelijk niet zo stevig in hun identiteit. Wanneer Israël bekritiseerd wordt, zijn ze muisstil of praten ze mee met Israëls tegenstanders. Er zijn maar weinigen die werkelijk voor hun identiteit durven gaan.
Boodschap van verdraagzaamheid
Ook kreeg ik veel kritiek op mijn bemoeienissen voor een goede verstandhouding tussen de verschillende culturele groeperingen in de hoofdstad. Veel mensen beseffen niet wat de Joodse besturen voor hen opvangen. De boodschap van tolerantie en verdraagzaamheid begint eindelijk door te sijpelen. Het aantal incidenten lijkt af te nemen. Ik geloof dat er toch winst geboekt wordt in de rondetafelgesprekken onder leiding van burgervader Job Cohen. Maar de kritiek is niet van de lucht.
Likkebaardend
Lees met mij de volgende e-mail mee:”Een nog ander joods geluid, kritisch stukje, de waarheid als een koe, hopelijk leest Rabbijn Evers dit ! Ze gaan tekeer tegen ‘extreem-rechts’ (die suffe joden weten blijkbaar niet eens dat het de socialisten waren die ze naar de slachtbank leidden en ze leggen ook duidelijk de link niet naar het linkse antisemitisme nu) maar de moslims, die al 1400 jaar in hun boekjes hebben staan dat het gelukzalige einde der tijden niet zal aanbreken voor de rotsen en de bomen de moslims zullen waarschuwen dat er een jood zich achter hen verschuilt en dat ze die onmiddelijk moeten doden, die moslims worden aan de borst gekoesterd. De moslims die tot op de dag van vandaag likkebaardend Mein Kampf lezen. De moslims die meehielpen met de endlösung. Maar het is allemaal uit pure angst. Het is dhimmi-gedrag. Men wil niets liever dan geloven dat het allemaal de schuld van Israël is. Als je als jood nu maar tegen Israël bent dan zul je zien dat het allemaal goedkomt. Dan zullen ze zien dat niet alle joden ‘zo’ zijn. Ze laten zich in slaap sussen met sprookjes over de tolerante moslimgemeenschappen in het Midden-Oosten waar iedereen in vrede met elkaar samenleefde. Geen enkele jood legt de link met de wereldwijde jihad die al menig volk de kop heeft gekost. Het waren niet alleen de joden, meneertje. Het waren de christenen, de hindu’s, de zoroastrianen, etc. Israël is een van de vele fronten waarop de jihad wordt uitgevochten. Maar velen snappen dit niet. Ze overzien het grote geheel niet. En zo waren er joden die zingend naar de gaskamers gingen. “We gaan u wassen, meneer. Water en zeep.” En men geloofde het. Men wilde het geloven. Niks hebben we geleerd”. Einde citaat.
Klare taal, maar deze oorlogsverklaringen bieden geen enkele oplossing.
Auschwitz
Ik ben toen naar de plaats des onheils gereisd. Een persoonlijke overwinning was mijn bezoek aan Auschwitz 27 januari 2005. Mede door de geschiedenis van mijn moeder raakte ik altijd door de naam alleen al geshockeerd. Auschwitz kwam niet over mijn lippen. In het kielzog van een aantal bekende regeringsleiders ging ik mee naar dit oord van verschrikking en verderf, begeleid door mijn twee oudste zoons.
In de bus op weg naar het plaatsje Oswicziem sprak ik Opperrabbijn Israël M. Lau. Hij vertelde mij hoe hij als klein kind bevrijd werd uit Buchenwald. Hoewel hij deze reis wel vaker had ondernomen, werd hij toch weer heel emotioneel. In de bus bespraken we zijn gevoelens terwijl wij vrolijk werden toegezwaaid door allerlei Poolse burgers uit de omgeving. Het was ijskoud. Ex-gevangenen wisten te melden dat het 60 jaar geleden precies zo was. Koningin Beatrix en premier Balkenende waren aanwezig. Ik begroette Hare Majesteit en zei dat ik haar aanwezigheid zeer op prijs stelde. De plechtigheid was indrukwekkend maar raakte wreed verstoord door een misplaatste prijsuitreiking aan de Russische president Poetin en president Kwasniewcki van Polen. Zonder hen zouden wij hier niet gestaan hebben. Inderdaad: wij zijn heel veel dank verschuldigd aan de Russen en de Polen…
Sijoem Hasjas
Een hoogtepunt was de Sijoem Hasjas in februari 2005. Wij hebben dit jaar voor de veertiende keer de hele Talmoed doorgeleerd. De traditie van lernen vormt de kern van het Jodendom. Zonder Tora en Talmoed is er geen overlevering en dus geen overleven. Het is een voorrecht om aan de dagelijkse Daf Yomi mee te mogen doen. Het lernen biedt een unieke kans onze spirituele flexibiliteit elk jaar weer uit te bouwen.
Schoolgebouw ingewijd
De inwijding van het nieuwe schoolgebouw van Rosj Pina was een tweede hoogtepunt. Na zes jaar onafgebroken problemen met de huisvesting was het eindelijk zo ver: het nieuwe schoolgebouw werd ingewijd. Wat een verademing: eindelijk weer een eigen gebouw. Eindelijk weer ruime lokalen. Met als extra een eigen kosjere kinderopvang zodat ook dit aspect van het dagelijkse Joodse leven nu in eigen huis geboden wordt. Wij hoeven niet meer naar de algemene kinderopvang. We hebben een eigen thuisbasis.
Treinstations
De nieuwe Bijbelvertaling moest op de perons van de NS aan de man gebracht worden. Cisca Dresselhuys had een onaangename poster geschreven over het boek Esther. Mij was gevraagd om een positief Joods verhaal te schrijven. Helaas weigerde het Bijbelgenootschap om mijn poster op ’s Neerlands treinstations te hangen.
Wat wel geplaatst werd, zijn de posters met de laatste weg voor vele Joden. Met enigszins late excuses van de NS. Ik schrok even van de affiches, maar moet toegeven dat het een duidelijke boodschap afgeeft aan onze jeugd. Medeplichtigheid van de zwijgende meerderheid is nog steeds een belangrijk item. De NS-affiches zijn niet voor ons maar voor de mensen, die het alweer een beetje vergeten waren. Een goed en een zoet jaar toegewenst.
