De Megilla (rol) die wij op Poerim lezen is niet genoemd naar Mordechai of Achaswerosj maar naar koningin Esther. De rol wordt daarom Megillat Esther genoemd. Niet omdat Esther hem geschreven heeft maar omdat zij de belangrijkste figuur is uit de Megilla. Het verhaal van de Megilla loopt parallel met haar persoonlijke ontwikkeling. De persoonlijke ontwikkeling van Esther die in tijden van nood haar verantwoordelijkheid neemt en zo de toekomst van het Joodse volk veilig stelde.
Esther laat zien hoe wij moet optreden in tijden van nood. Het is een les voor ieder van ons. Wij mogen nooit denken dat wij geen verplichtingen (commitments) hoeven aan te gaan. Ons Jodendom eist dat we opkomen voor onze identiteit, dat we optreden wanneer ons volk wordt bedreigd.
De Megilla beschrijft hoe een schuchter en passief meisje, die na de dood van haar ouders door haar neef Mordechai werd opgevoed, actief wordt en allerlei initiatieven ontplooit om haar volk te redden. Niemand in de Megilla ondergaat eenzelfde drastische ontwikkeling van persoonlijkheid als Esther.
Verlegen
Esther verschijnt op het toneel wanneer Mordechai haar als “dochter” in zijn huis opneemt (Esther 2:7). Daarna wordt zij beschreven als een verlegen meisje dat de instructies van haar neef strikt opvolgt. Ook later komt Esther niet duidelijk “uit de verf’’. Esther “verzocht niets en aanvaarde alles wat Hegai, de kamerheer van de koning, de bewaarder van de vrouwen, adviseerde” (2:15). Niemand werd op de hoogte gesteld van Esthers ware identiteit:”want Mordechai had haar opgedragen dit niet te vertellen”(2:10). Toen Esther opgenomen was in de harem van de koning, ”liep Mordechai iedere dag voor het hof van het vrouwenvertrek, om te weten hoe het met Esther ging en wat er van haar geworden was”(2:11).
Passiviteit
Zelfs nadat Esther gekozen was uit alle vrouwen om koningin te worden vertelt de Megilla over haar: “want Esther voerde het verzoek van Mordechai uit net zoals dat was toen ze bij hem grootgebracht werd”(2:20). Haar sleutelpositie als koningin van Perzië en Medië veranderde niets aan haar passiviteit, hoewel van haar als koningin wellicht een bepaalde mate van initiatief en activiteit verwacht kon worden. Het dramatische omslagpunt in haar gedrag kwam na Mordechai’s opmerking “denk niet bij jezelf dat jij zult ontkomen in het paleis van de koning meer dan welke andere jood dan ook. Want als jij nu stil blijft zal er redding en verlossing voor de joden komen van een andere plaats terwijl jij en je vaders huis ten onder zullen gaan. Wie weet, misschien ben je tot deze koninklijke waardigheid gekomen om juist deze crisis op te lossen” (4:13-14).
Tij keren
Als koningin had Esther de mogelijkheid om initiatieven te ontplooien. Ze kreeg macht en dus ook verantwoordelijkheid. Crisis roept om interventie. Ze kon geen teruggetrokken leven meer blijven leiden maar moest optreden. Ze moest proberen het tij te keren. Ze zocht actief een oplossing. De woorden van Mordechai sneden in haar ziel en troffen doel. Esther trad op. Ze krijgt een totaal ander karakter. Aan het einde van hoofdstuk 4 vertelt de Megilla “dat Mordechai precies deed wat Esther opgedragen had”(4:17). Tot nu toe had Mordechai de opdrachten gegeven. Nu nam Esther het woord. Langzamerhand wordt Esther de hoofdfiguur van de Megilla. Mordechai speelt een tweede viool. Koningin Esther nodigt Achasjwerosj uit voor een feest en confronteert Haman met zijn boze plannen, zij knielt voor de koning en smeekt hem om het decreet in te trekken. Zelfs wanneer Mordechai Haman door de straten van de stad leidt op het koninklijke paard speelt hij niet meer de hoofdrol. Het verhaal van de Megilla is de persoonlijke ontwikkeling van Esther die in tijden van nood haar verantwoordelijkheid neemt en zo de toekomst van het Joodse volk veilig stelde.
Rolmodel
De Megillat Esther is niet alleen historisch of halachisch van belang. De Estherrol is een rolmodel voor het proces dat iedereen in zijn persoonlijke leven moet ondergaan. De Megilla toont hoe wij innerlijke kracht kunnen ontwikkelen. Esther laat zien hoe wij moet optreden in tijden van nood. Het is een les voor ieder van ons. Esther betekent verborgenheid. Wij mogen nooit denken dat wij geen verplichtingen (commitments) hoeven aan te gaan. Ons jodendom eist dat we opkomen voor onze identiteit, dat we optreden wanneer ons volk wordt bedreigd. En helaas is dat tegenwoordig aan de orde van de dag. Niemand mag blijven stil zitten. Iedereen moet uit zijn “Esther=verborgenheid” schulp kruipen en zich ontwikkelen tot een voorman of –vrouw in het authentieke Jodendom.
Joods potentieel ontwikkelen
Maimonides (hilchot sechiroet 2:3) paskent (beslist) bij schade, dat een compagnon die nalatig was en het veld niet volgens de opdracht bewerkt heeft, beschouwd wordt alsof hij het graan actief vernietigd heeft (wanneer er door zijn onzorgvuldigheid problemen ontstonden). Dat geldt ook in het dagelijkse leven voor ieder van ons. Wanneer wij onszelf niet ontwikkelen in Joodse zin laten we een belangrijke taak liggen. Wij zijn meer dan dieren omdat wij een vrije keus hebben. Wij zijn geschapen naar het beeld van G’d. Wanneer wij deze hoge aspiratie niet weten te ontwikkelen en uit te bouwen, lopen wij het risico dat we onze belangrijkste taak op aarde verzaken. Wanneer wij ons Joodse potentieel laten liggen, is dit schade door onzorgvuldigheid of nalatigheid. Terwijl wij G’ds partners en compagnons zijn.
