Klonen van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek is ook voor gelovigen aanvaardbaar. De Bijbel heeft de mens opgedragen zieken te genezen. En experimenteren met embryonaal weefsel is nog geen aanslag op het leven. In een zo vroeg stadium mag menselijk materiaal gebruikt worden om leven te redden of de kwaliteit van leven te verbeteren. Of degraderen we menselijk leven tot medisch instrumentarium?
Koreaanse wetenschappers hebben uit gekloonde embryo’s een stabiele stamcellijn geïsoleerd. Hieruit kunnen alle soorten celtypen voor therapeutische doeleinden worden gekweekt.
Het CDA had medio 2002 nog grote moeite met de wet die proeven met embryo’s mogelijk wilde maken voor belangrijke medische kennisvergaring. Het ging toen om restembryo’s die overbleven na een reageerbuisbevruchting. In Korea is nu begonnen met eicellen afkomstig uit de eierstokken. Sommige kerkleiders zien experimenten met embryo’s als verkapte abortus. Anderen vinden wetenschappelijk onderzoek op restembryo’s onaanvaardbaar, omdat het een mens in wording is. Heiligt het doel alle middelen? Degraderen we menselijk leven niet tot medisch instrumentarium?
Dat is niet het geval. In een zo vroeg stadium mag menselijk materiaal gebruikt worden om leven te redden of de kwaliteit van leven te verbeteren. Buitenbaarmoederlijk leven is niet beschermwaardig en de Bijbel (Tora) wijst ons daarbij duidelijk de weg. Bij analyse van de tekst (Genesis 9:6) staat er slechts ‘Hij die het bloed van een mens in een mens vergiet, diens bloed zal vergoten worden’.
Beschermwaardigheid van het leven wordt hierbij dus afhankelijk gesteld van het verblijf in de baarmoeder. Hetgeen redelijk is, omdat we ergens een grens moeten stellen. In een persoonlijk onderhoud vertelde de huidige Jeruzalemse autoriteit rabbi Mosjé Sternbuch mij dat het abortusverbod daarom niet geldt voor een ingevroren bevruchte eicel of restembryo’s na een ivf-behandeling. Omdat dit embryo zich nog niet in de baarmoeder bevindt, is het nog geen mens in een mens en nog niet werkelijk levensvatbaar is. Proeven zijn toegestaan, als medische kennis niet anders kan worden verkregen. Een van mijn leraren, wijlen opperrabbijn Chaim Halevy van Tel Aviv, meende zelfs dat deze primordiale vorm van leven geen embryo is. Vanuit bijbels-wettelijk oogpunt is de kwalificatie ‘abortus’ daarom onjuist voor experimenteren met eicellen of restembryo’s.
Toch ontmoet ik vele mensen, die vinden dat leven altijd respect verdient. Een embryo mag daarom nooit voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt worden. Anderen zeggen mij minder bezwaar tegen onderzoek op embryo’s te hebben, als het restanten van’ivf-behandelingenzijn of slechts gesplitste eicellen. Ikzelf vind de term ‘embryo’ voor een buitenbaarmoederlijk klompje cellen veel te beladen.
Wetenschappelijk onderzoek op restembryo’s of eicellen om mensen in de toekomst beter te kunnen genezen moet niet worden ontmoedigd. Een mens in een reageerbuis is nog geen mens. Bovendien wordt hier gesproken over cellen vóór 40 dagen na de bevruchting bij ivf-embryo’s en om gevulde eicellen via de jongste Koreaanse techniek. Dat is onbezield leven. Zonder kunstmatige hulp van buiten konden de embryonale cellen in de reageerbuis niet verder leven, zodat het geen menselijk leven is.
De ethicus McCormick wijst experimenten met het levensorigine van de mens principieel af, omdat dat ‘tegennatuurlijk’ is. Nergens heb ik in de Bijbel een natuurwetdoctrine gevonden. Natuurlijk moeten wij de jongste medische praktijken aan de juridische en ethische achtergronden van de ge- en verboden van de Bijbel toetsen. Maar daarbuiten mag de mens de wetenschap gebruiken om problemen op te lossen. Ik vind de vraag ‘of wij niet op G’ds troon gaan zitten’ binnen dit kader niet relevant. Bij geneeskundig ingrijpen zie ik geen inbreuk op G’ds wereldleiding. G’d Zelf heeft ons in de Bijbel opgedragen om genezend op te treden (Exodus 21:19).
Het speciaal tot stand brengen van ‘embryo’s’ – klompjes cellen in een reageerbuis – voor wetenschappelijk onderzoek vind ik aanvaardbaar. Ik zie hierin geen aantasting van het respect voor menselijk leven wanneer we hierdoor beter medisch kunnen ingrijpen. Waar ligt de grens van onderzoek en toepassing, wanneer de cellen nodig zijn voor genezing van ziektes, zoals Parkinson- en alzheimerpatiënten? Uiteraard moet de overheid wetgeving tegen misbruik van de nieuwste technieken uitvaardigen maar vele rabbijnen achten het met mij een goede zaak, dat in een concreet geval, waarin een patiënt lichaamseigen weefsel nodig heeft, embryonale stamcellen voor therapeutische doeleinden in kweek worden gebracht.
