Chanoeka – De vier letters op de sevivon, waar staan ze voor?

Menora brandend met sevivon

Brandende Chanoekia op de 8e dag, met tollende sevivon op de voorgrond.

Op Chanoeka heeft men het gebruik spelletjes te doen, bijvoorbeeld met een klein tolletje (sevivon of dreidel) met vier zijden. Op ieder van de zijden staat een letter: noen, gimmel, he, sjien. De meest gegeven verklaring voor de vierletter-combinatie is: nes gadol haja sjam – een groot wonder vond daar plaats, duidend op het wonder van het Chanoekakruikje dat de herinwijding van de Tempel kon vervolmaken ondanks dat het maar voor een en niet voor acht dagen reine olie bevatte.

Er zijn ook andere verklaringen voor de vier letters. In het spel, waarbij ieder een keer mag tollen, staan de letters voor het succes dat ieder in het spel heeft, en in welke mate men zijn inzet terugkrijgt: Noen = niets, Gimmel = ganz (alles), He = half, Sjien = sjaleem – betalen, je moet je inleg opnieuw in de pot stoppen.

Imre Pinchas meent dat de vier letters staan voor: nerot sjemona – halleel gamoer. Acht (dagen worden er) lichten aangestoken; het halleel wordt ondanks dat het geen jomtov is als Pesach of Soekot in zijn geheel gezegd.

Het licht van de masjiach komt op Chanoeka naderbij. De getallenwaarde van de vier letters op het tolletje is dezelfde als van het woord ‘masjiach’, n.l. 358.

De reden dat op Chanoeka met een tolletje wordt gespeeld, zou een verwijzing zijn naar het verbod op Tora-studie onder de Griekse overheersing. Volgens twee commentaren Tifereth Zvi en Avodat Eved, beide van de 19-20e eeuwwisseling, werd, wanneer een kinderklas dreigde te worden ontdekt, gauw het kleine tolletje te voorschijn gehaald om zo de indruk te wekken dat niets anders werd gedaan dan onschuldig te spelen.

Reacties zijn gesloten.