Paus Benedictus XVI heeft op de eerste dag van zijn bezoek aan Polen tijdens een rondrit door Warschau een omweg gemaakt naar het voormalige Joodse ghetto. Daar uitte hij zijn respect voor de Joden die vielen in de opstand in 1943 en voor de duizenden die er eerst bijeen waren gedreven om er daarna vanuit te worden weggevoerd. De Duitse paus brengt ook een bezoek aan Auschwitz-Birkenau.
De pausmobiel vertraagde bij het monument voor de Helden van de Opstand. De Duitse paus maakte een zegenend gebaar in de richting van het voormalig ghetto, dat door de nazi’s na de opstand met de grond gelijk was gemaakt. Thans staan er flatgebouwen, die daar na de oorlog door de communisten waren neergezet.
“Het is heel betekenisvol dat hij langs deze plek is gekomen en dat hij een zegening op de katholieke wijze heeft verricht”, aldus Michael Schudrich, opperrabbijn van Polen tegenover het Franse persagentschap AFP.
De Pools-Joodse gemeenschap wordt sinds enkele jaren geleid door opperrabbijn Michael Shudrich van Warschau. Schudrich woont in Polen sinds 1992. In 2000 werd hij opperrabbijn van Warschau en Lodz. Vier jaar later volgde een benoeming in die functie voor heel Polen. Shudrich heeft veel jonge Poolse Joden begeleid op zoek naar hun traditionele wortels.
Pepperspray
Opperrabbijn Schudrich heeft zaterdag een stomp gekregen en is met vermoedelijk pepperspray bespoten. De politie behandelt de zaak als een mogelijke uiting van antisemitisme. Schudrich liep met een aantal mensen op straat toen een jongeman luidkeels “Polen voor de Polen!” riep. De opperrabbijn zei de jongeman hierop te hebben aangesproken omdat de kreet voor hem feitelijk betekent dat joden niet welkom zijn in Polen. Schudrich vroeg de jongeman waarom hij zulke kreten slaakte en kreeg als antwoord een vuistslag. Toen Schudrich een klap terug wilde geven werd hij met een bijtende stof in zijn ogen gespoten.
De Poolse regering heeft het molest veroordeeld, en heeft de zaak ‘pijnlijk’ genoemd omdat het samenvalt met het pausbezoek aan Polen. Premier Kazimierz Marcinkiewicz heeft de rabbijn gebeld om zijn sympathie te betuigen.
Aanwezig
Enkele ‘Rechtvaardigen onder de volken’, niet-joden die door Yad Vashem zijn geëerd wegens heldhaftige reddingen van joden tijdens de nazi-terreur, waren aanwezig. Zij hadden kennelijk er op gepreludeerd dat Benedictus XVI een geïmproviseerde stop bij het monument zou maken, in navolging van de historische knieval die de toenmalige West-Duitse kanselier Willy Brandt op die plek deed in 1970.
Ook op zijn eerste dag van het bezoek aan Polen, werd de paus ontvangen door de Poolse president Lech Kaczynski. Die gaf de paus een fotoboek over de opstand in het ghetto van Warschau.
Afgesloten
In het ghetto waren zo‘n 380.000 Joden bijeengedreven en hermetisch van de buitenwereld afgesloten. Tienduizenden mensen stierven er van honger, ziekte, willekeurige executies, of werden afgevoerd naar vernietigingskampen. Toen het eind 1942 duidelijk werd dat alle 50.000 overgebleven ghettobewoners zouden worden gedeporteerd, werd tot een opstand besloten. Die duurde van 19 april 1943 tot 16 mei 1943. Hij werd bloedig neergeslagen, waarbij ongeveer 7.000 strijders omkwamen. Ruim 6.000 kwamen om doordat ze verbrand of vergast werden in hun ondergrondse bunkers. De overige 40.000 Joden werden naar het vernietigingskamp Treblinka gebracht.
De paus is in Polen met het oogmerk drie doelen van zijn voorganger en mentor hoog te houden: de Duits-Poolse verhoudingen; de versterking van de relaties met het Jodendom; Polen een baken van katholicisme te laten blijven in een steeds verder seculariserend Europa.
‘Ik kon niet niet komen.’
De Duitse paus ging op de laatste dag van zijn verblijf in Polen naar Auschwitz en Birkenau. “Ik ben een zoon van het `Duitse volk,’ zei de paus. “Ik kon niet niet komen. Ik moest hier heen.”
Hij bezocht een cel waar een priester de plaats innam van een joodse gevangene. Ook sprak hij met overlevenden.
Opperrabbijn Schudrich sprak gebeden voor de doden uit tijdens het bezoek van de paus aan het voormalige Nazi-vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau.
Lees ook:
Paus gaat naar Auschwitz
