In Israel is er één kiboets die door Nederlanders is gesticht. Kibboets Sde Nehemia begon ruim vijf jaar geleden aan plannen voor een sjoel en de sjoel staat er nu, dankzij de komst van nieuwe bewoners en dankzij de inzet van Gideon Shelach, een van de kiboetsbewoners met Nederlandse wortels. Sde Nehemia werd tachtig jaar geleden opgericht en de pioniers besloten dat een sjoel in de kiboets niet noodzakelijk zou zijn. Nadat de kiboets de laatste tien jaar nieuwe woningen bouwde, en de nieuwe bewoners erin trokken, kwam de roep om een sjoel. De kiboets is vernoemd naar Nehemia de Lieme (1882-1940), aan het begin van de twintigste eeuw een van de internationale voormannen van de zionistische beweging en tussen 1919 en 1922 zelfs wereldvoorzitter van het Joods Nationaal Fonds. Het NIW kwalificeerde De Lieme bij zijn overlijden als ‘een man met een wereldnaam’. De Lieme kwam uit Den Haag waar zijn vader een geleerde van lokaal Joods formaat was en de hoofdsjochet van de Joodse Gemeente. Nehemia voelde zich aangetrokken tot de ontluikende Zionistische beweging, die in 1897 haar eerste wereldcongres had in Bazel. In 1907 werd het wereldzionistencongres in Den Haag gehouden. Opmerkelijk is dat zijn achterkleinzoon Pinchas Meijers die voor hij zich aan de studie in jesjivot wijdde in Amstelveen opgroeide, aan het einde van de eeuw in Den Haag neerstreek om de rabbijn te worden in de plaats waar zijn overgrootvader Nehemia opgroeide.
Nederlandse pioniers startten de kiboets in Galilea en vernoemden hun nieuwe woonplek naar de Nederlandse Zionistische voorman: Sde Nehemia, de velden van Nehemia. Ze waren seculier en zagen daarom geen noodzaak om er een sjoel te bouwen. Zo bleef het totdat de kiboets nieuwe woningen toevoegde en de nieuwe bewoners wel de behoefte voelden aan een bedehuis. De oude bewoners waren eerst bezorgd dat daardoor er problemen zouden ontstaan die de kiboets niet eerder had ervaren maar daarvan bleek niets. In tegendeel. Tegenover de Israelische site Ynet zei Gideon Shelach (met Nederlandse wortels en met als oorspronkelijke familienaam Slijper) dat hij zelf geen behoefte had aan een sjoel maar de komst ervan wel steunde en daar geen spijt van heeft. Zijn zoon Yishai, kolonel in het Israelische leger, werd geconfronteerd met de dood van een van zijn ‘manschappen’, de eerste religieuze vrouwelijke navigator in de IDF. Haar dood beïnvloedde Shelach. Het raakte hem. “” Ik ben een strikt seculier persoon en ik ga niet naar sjoel, maar ik geloof in mensen, ik houd van mensen.” Dit, gecombineerd met de wens van de nieuwe bewoners deed Gideon ervan overtuigen dat er – na tachtig jaar – ruimte is voor een sjoel in Sde Nehemia. Gideon: “De mensen die in het nieuwe project gaan wonen hebben een synagoge nodig, en het is onze taak daarvoor te zorgen.” Nu, met de komst van de nieuwe bewoners, zien de oudere bewoners dat hun kiboets niet is verworden tot een instelling voor ouderen maar dat de levensvreugde is toegenomen en het onderwijs door de komst van meer kinderen, vooruit is gegaan.
De nieuwe sjoel in Sde Nehemia staat niet op zich. De Ayelet Hashachar-organisatie heeft inmiddels meer dan 65 synagogen gebouwd op plaatsen waar nooit een sjoel is geweest en op de Hoge Feestdagen worden door Ayelet Hashachar op meer dan honderd plaatsen sjoeldiensten georganiseerd. Shelach ziet de komst van de sjoel niet als iets dat de kiboets heeft veranderd. “Het heeft de kiboets niet veranderd, de sjoel is een van de producten van de verandering die de kiboets heeft doorgemaakt. Het is een van de vruchten van de ontwikkeling van de kiboets gedurende de afgelopen decennia.”
